Biển Baltic •
Biển Đen •
Bắc Cực (
Rösselsprung •
Wunderland)
Năm 1941Barbarossa (
Białystok–Minsk •
Baltic •
Smolensk lần một •
Kiev lần một •
Leningrad •
Kharkov lần một •
Krym-Sevastopol •
Moskva) •
Phần LanNăm 1942Lyuban •
Rzhev-Sychyovka-Vyazma (
Rzhev-Vyazma lần một •
Sao Mộc •
Sao Hỏa) •
Kharkov lần hai •
Blau •
Kavkaz •
Stalingrad •
SinyavinoNăm 1943Tia Lửa •
Kharkov lần ba •
Kursk •
Smolensk lần hai •
Tả ngạn Dniepr •
Kiev lần haiNăm 1944Hữu ngạn Dniepr •
Leningrad-Novgorod •
Narva •
Krym •
Karelia •
Bagration •
Lvov–Sandomierz •
Lublin–Brest •
Iaşi-Chişinău •
Romania •
Bulgaria •
Baltic •
Đông Carpath •
Beograd •
Debrecen •
Petsamo-Kirkenes •
BudapestNăm 1945Trận vòng cung Kursk (lịch sử Nga gọi là
Chiến dịch phòng ngự - phản công Kursk) là một trong những chiến dịch lớn nhất trên
chiến trường Xô-Đức trong
Chiến tranh thế giới thứ hai, kéo dài từ ngày
5 tháng 7 đến
23 tháng 8 năm
1943 giữa
quân đội Liên Xô và
quân đội Đức Quốc xã tại vùng đồng bằng giữa các thành phố
Kursk (
tiếng Nga: Курск),
Oryol (Орёл),
Belgorod (Белгород) và
Kharkov (Харьков) thuộc Liên Xô (cũ), nay thuộc miền trung tây nước
Nga và đông
Ukraina. Trong chiến dịch này, có trận đánh này nổi tiếng là trận đấu
xe tăng lớn nhất trong lịch sử các cuộc chiến tranh bắt đầu từ ngày 10 tháng 7 tại Pokrovka (Покровка) và lên đến đến đỉnh điểm là ngày
12 tháng 7 tại
cánh đồng Prokhorovka (Прохоровка). Trong ba ngày, hai bên đã tung vào trận đánh những binh đoàn xe tăng hùng mạnh nhất với tổng số lên đến trên 1.200 xe tăng và pháo chống tăng tự hành.
[20]Chiến dịch Kursk gồm hai giai đoạn:Trên hướng Oryol - Bryansk, Quân đội Liên Xô huy động Phương diện quân Trung tâm, Phương diện quân Bryansk do thượng tướng M. M. Popov chỉ huy và cánh trái của Phương diện quân Tây do thượng tướng
Vasily Danilovich Sokolovsky chỉ huy giáng đòn tấn công hợp điểm vào trung tâm phòng ngự Oryol của quân đội Đức Quốc xã và sau một tháng đã đẩy lùi quân đội Đức Quốc xã đến tuyến Lyudinovo, Zhizdra, Frolovka và Dmitrovsk - Orlovsky, nắn thẳng tuyến mặt trận, xóa bỏ chỗ lõm Oryol được quân Đức gọi là "cái chèn sắt Oryol - Mtsensk".
[25]Tại cánh Nam, Phương diện quân Thảo nguyên do Thượng tướng
I. S. Konev, một lực lượng dự bị lớn của quân đội Liên Xô được giao nhiệm vụ phòng thủ ở thê đội 2 đã được điều ra tuyến đầu, cùng với Phương diện quân Voronezh và cánh trái của Phương diện quân tây nam do Đại tướng
R. Ya. Malinovsky chỉ huy mở chiến dịch phản công đồng loạt vào Tập đoàn quân xe tăng 4 và Cụm tác chiến Kemf (Đức), phát triển đến tuyến Sumy, Lebedino, Gadyach, Zenkov, Akhtyrka, Konstantinovka, phía bắc Lyubotin và Chuguyev. Giai đoạn phản công của quân đội Liên Xô kết thúc bằng việc đánh chiếm lại thành phố Kharkov lần thứ hai và cũng là lần cuối cùng ngày 23 tháng 8.
[26]Với thắng lợi thuộc về phía quân đội Xô Viết, trận vòng cung Kursk trở thành một trong những chiến thắng bước ngoặt quan trọng của họ trong cuộc chiến này,
[2][24] đánh dấu sự "xuống dốc" của quân đội Đức Quốc xã trên
chiến trường Xô-Đức cũng như trong
Chiến tranh thế giới thứ hai. Sau trận tấn công cuối cùng của Hitler trên Mặt trận phía đông này, quân đội Đức Quốc xã đã mất hẳn quyền chủ động tấn công chiến lược và rơi vào thế phòng thủ bị động. Mặc dù vẫn còn những tiềm lực không nhỏ nhưng nhìn chung, quân đội Đức Quốc xã chịu tổn hại to lớn và sức chiến đấu của họ đã bước vào thời kỳ suy sụp và chỉ còn có thể phòng ngự kết hợp một số trận phản công không lớn và hầu hết đều không thành công cho đến khi đầu hàng toàn bộ vào tháng 5 năm
1945.
[2][3] Chiến thắng này được xem là do lòng quả cảm của các chiến sĩ, và sự triển khai đúng đắn của Bộ Chỉ huy Liên Xô, cũng như sự phát triển của nghệ thuật quân sự Liên Xô khi ấy,
[27] đã giáng cho quân Thiết giáp Đức một thảm bại lớn nhất của họ.
[28] Không những là một
thắng lợi quyết định này hoàn toàn đem lại quyền chủ động
chiến lược cho Liên Xô, đại thắng ở trận Kursk cùng với những sự kiện cùng năm tại
Ý và
Bắc Phi đã chuyển đổi thế trận theo chiều hướng có lợi cho phe Đồng Minh, khiến cho sự toàn bại của Đế chế Đức cũng như sự giải phóng nhân loại ra khỏi ách áp bức của
chủ nghĩa phát xít chỉ còn là vấn đề thời gian.
[1][28]