Trần_Nghệ_Tông
Trần_Nghệ_Tông

Trần_Nghệ_Tông

15 tháng 12 năm 1394Trần Nghệ Tông (chữ Hán: 陳藝宗) (tháng 12 năm 132115 tháng 12 năm 1394) tên húy là Trần Phủ (陳暊) hoặc Trần Thúc Minh (陳叔明), còn gọi là Nghệ Hoàng (藝皇), là vị hoàng đế thứ 9 của nhà Trần nước Đại Việt. Ông giữ ngôi 2 năm (13701372), ở ngôi Thái thượng hoàng hơn 20 năm (13721394).Trần Phủ là con thứ ba của Trần Minh Tông và là anh của Trần Dụ Tông. Năm 1369, Dụ Tông chết, truyền ngôi cho người cháu nuôi là Trần Nhật Lễ. Vua Nhật Lễ ăn chơi sa đọa, lại định đổi sang họ Dương, gây oán hận cho các tôn thất nhà Trần. Năm 1370, Trần Phủ, bấy giờ là Thái sư Cung Định Đại vương, lãnh đạo cuộc đảo chính giết Nhật Lễ. Trần Phủ lên ngôi tức vua Trần Nghệ Tông. Nghệ Tông sửa sang chính sự, muốn khôi phục thời thịnh trị của Trần Minh Tông. Năm 1371, vua Chiêm ThànhChế Bồng Nga dẫn quân đánh Đại Việt, tới tận Thăng Long, đốt phá cung thất. Nhà vua phải trốn ra huyện Đông Ngàn, chờ khi quân Chiêm rút mới về.[1]Năm 1372 Trần Nghệ Tông nhường ngôi cho em là Trần Duệ Tông. Duệ Tông tôn anh làm Thái thượng hoàng. Năm 1377, vua Trần Duệ Tông thân đi đánh Chiêm Thành, bị chết tại trận. Chế Bồng Nga nhân đó liên tiếp đánh phá Đại Việt. Quan quân Việt nhiều lần thua trận, thượng hoàng phải trốn khỏi kinh sư. Đến năm 1390, thủy quân Đại Việt do tướng Trần Khát Chân chỉ huy đánh bại quân Chiêm Thành, tình hình mới tạm yên.Trong sử sách, Thượng hoàng Trần Nghệ Tông bị phê phán vì không sửa sang quân đội và vì tiếp tay cho người em họ bên ngoại là Thái sư Hồ Quý Ly chuyên quyền, giết hại tôn thất.[1] Năm 1388, người kế vị Duệ Tông là Trần Hiện có ý mưu trừ Quý Ly. Thượng hoàng giết Trần Hiện, rồi lập con nhỏ của mình là Trần Thuận Tông kế vị. Thượng hoàng tiếp tục xử lý triều chính tới khi mất. Thời gian này, Quý Ly tìm cách gây dựng thanh thế, giật dây khiến Trần Nghệ Tông xuống tay trừ đi các đối thủ chính trị của mình, đặc biệt là các tôn thất hoàng tộc họ Trần.Năm 1394, Trần Nghệ Tông bệnh nặng, từ lâu đã rõ ý đồ của Hồ Quý Ly nên sai người vẽ tranh Tứ phụ; lấy các tích cổ việc Chu Công giúp Chu Thành Vương, Hoắc Quang giúp Hán Chiêu Đế, Gia Cát Lượng giúp Thục Hán Hậu chúa, Tô Hiến Thành giúp Lý Cao Tông, có ý răn đe Quý Ly trợ giúp Trần Thuận Tông. Hồ Quý Ly khóc tạ theo, thề thốt sẽ hết lòng giúp đỡ ngôi vua nhà Trần. Cuối năm ấy, Trần Nghệ Tông mất, Hồ Quý Ly nắm đại quyền trong tay, phế bỏ Trần Thuận Tông, dần dần trừ đi các tôn thất cản đường là Thượng tướng Trần Khát Chân và Thái bảo Trần Nguyên Hãng. Đến năm 1400, Hồ Quý Ly cướp ngôi, lập ra triều đại nhà Hồ.

Trần_Nghệ_Tông

Thân mẫu Minh Từ Quý phi
Kế nhiệm Trần Thuận Tông
Tiền nhiệm Trần Nhật Lễ
Thê thiếp Thục Từ Hoàng hậu
Triều đại Nhà Trần
Hậu duệHậu duệ
Hậu duệ
Trần Ngạc
Giản Định Đế
Trần Thuận Tông
Thiên Huy Công chúa
Tên húyNiên hiệuThụy hiệuMiếu hiệu
Tên húy
Trần Phủ (陳暊)
Trần Thúc Minh (陳叔明)
Niên hiệu
Thiệu Khánh (紹慶 1370 - 1372)
Thụy hiệu
Thể Thiên Kiến Cực Thuần Hiếu Hoàng Đế
體天建極純孝皇帝
Miếu hiệu
Nghệ Tông (藝宗)
Nghĩa Hoàng
Nghệ Hoàng
Trị vì 15 tháng 11 năm 1370 -
9 tháng 11 năm 1372
(&0000000000000001.0000001 năm, &0000000000000360.000000360 ngày)
Sinh Tháng 12 năm 1321
Mất 15 tháng 12, 1394(1394-12-15) (72–73 tuổi)
Thăng Long
Tôn giáo Phật giáo
Tại vị 9 tháng 11 năm 1372-

15 tháng 12 năm 1394

( 22 năm,46 ngày)
An táng Nguyên Lăng (沅陵)
Thân phụ Trần Minh Tông