Cộng hoà Kazakhstan
Cộng hoà Kazakhstan (phiên âm
tiếng Việt:
Ca-dắc-xtan;
tiếng Kazakh: Қазақстан Республикасы, Qazaqstan Respublïkası;
tiếng Nga: Республика Казахстан, Respublika Kazakhstan) là một quốc gia có chủ quyền trải rộng trên phần phía bắc và trung tâm của
lục địa Á-Âu.
Diện tích của Kazakhstan là 2.724.902
km², rộng lớn hơn cả
Tây Âu. Kazakhstan là quốc gia có diện tích đứng thứ 9 thế giới. Nước này có một phần nhỏ lãnh thổ nằm ở bờ phía tây
sông Ural, thuộc phần
châu Âu.Kazakhstan giáp
Nga về phía bắc,
Trung Quốc về phía đông nam, hai nước
Trung Á là
Uzbekistan và
Kyrgyzstan về phía nam. Kazakhstan cũng có đường bờ biển với 2 biển là
biển Aral và
biển Caspia.Kazakhstan là quốc gia rộng thứ 9 trên thế giới, nhưng về dân số chỉ xếp thứ 62 cho nên Kazakhstan là một trong những quốc gia có
mật độ dân cư thưa thớt nhất trên thế giới: trung bình 7 người/km². Dân số theo thống kê năm
2006 của Kazakhstan là 15.300.000 người, giảm xuống từ 16.464.000 người vào năm
1989 do sự di cư của cộng đồng
người Nga và
người Đức Volga. Đại bộ phần địa hình của Kazakhstan là bán hoang mạc.Trong hầu hết lịch sử lãnh thổ của Kazakhstan hiện đại từng là nơi sinh sống của các
bộ tộc du mục. Tới
thế kỷ XVI,
người Kazakh xuất hiện như một nhóm riêng biệt, được phân chia thành ba hãn quốc.
Người Nga bắt đầu tiến vào
thảo nguyên Kazakh ở
thế kỷ XVIII, và tới giữa
thế kỷ XIX toàn bộ Kazakhstan là một phần của
Đế chế Nga. Sau cuộc
cách mạng tháng 10 Nga năm 1917, và cuộc
nội chiến sau đó, lãnh thổ Kazakhstan được tổ chức lại nhiều lần trở thành
Cộng hoà Xã hội chủ nghĩa Xô viết Kazakh năm 1936, một phần của
Liên bang Xô viết. Trong
thế kỷ XX, Kazakhstan là nơi diễn ra nhiều dự án lớn của Liên Xô, gồm cả chiến dịch
Đất chưa Khai phá của
Khrushchev,
Sân bay vũ trụ Baikonur, và
Semipalatinsk "Polygon", địa điểm thử nghiệm
vũ khí hạt nhân chính của
Liên Xô.Kazakhstan tuyên bố độc lập ngày 16 tháng 12 năm 1991, nước cộng hoà cuối cùng của Liên xô thực hiện điều này. Lãnh đạo thời cộng sản của họ,
Nursultan Nazarbayev, trở thành tổng thống mới. Từ khi độc lập, Kazakhstan đã theo đuổi một
chính sách đối ngoại cân bằng và nỗ lực phát triển
nền kinh tế, đặc biệt là công nghiệp
hydrocarbon. Tuy triển vọng kinh tế đang được cải thiện, Tổng thống Nazarbayev vẫn duy trì sự kiểm soát chặt chẽ với nền
chính trị trong nước. Tuy vậy, danh tiếng quốc gia của Kazakhstan vẫn đang được tạo lập.
[3] Hiện Kazakhstan được coi là quốc gia có ưu thế nhất tại vùng
Trung Á.
[4] Nước này là thành viên của nhiều
tổ chức quốc tế, gồm cả
Liên hiệp quốc,
Đối tác vì hoà bình của NATO,
Cộng đồng các quốc gia độc lập, và
Tổ chức Hợp tác Thượng Hải. Năm
2010, Kazakhstan làm chủ tịch
Tổ chức An ninh và Hợp tác châu Âu.Kazakhstan đa dạng về
sắc tộc và
văn hoá, một phần bởi
những cuộc trục xuất hàng loạt nhiều nhóm sắc tộc tới nước này trong thời kỳ cầm quyền của
Stalin. Người Kazakh là nhóm lớn nhất. Kazakhstan cho phép
tự do tôn giáo, và nhiều đức tin khác nhau có hiện diện tại nước này.
Hồi giáo là tôn giáo chính.
Tiếng Kazakh là
ngôn ngữ quốc gia, trong khi
tiếng Nga cũng được chính thức sử dụng như một ngôn ngữ "tương đương" (với
tiếng Kazakh) trong các
định chế của Kazakhstan.
[5][6]