Budapest (tiếng Hungary:
[ˈbudɒpɛʃt] (
nghe))
[11] là
thủ đô và
thành phố đông dân nhất của
Hungary, và
một trong những thành phố lớn nhất trong
Liên minh Châu Âu.
[12][13][14] Với dân số ước tính năm 2016 là 1.752.704 phân bố trên một diện tích khoảng 525 kilômét vuông (203 dặm vuông Anh), Budapest cũng là một trong những thành phố lớn có
mật độ dân số cao nhất tại EU.
[6][15] Budapest vừa là một
thành phố và vừa là một
hạt, và tạo thành trung tâm của
vùng đô thị Budapest, nó có diện tích 7.626 kilômét vuông (2.944 dặm vuông Anh) và dân số 3.303.786, chiếm 33 phần trăm dân số Hungary.
[16][17] Vùng đô thị Budapest có
GDP 141,0 tỷ đô la Mỹ (129,4 tỷ euro) năm 2016, chiếm 49,6 phần trăm GDP của Hungary.
[9][18] GDP trên đầu người của thành phố là 64.283 đô la Mỹ, bằng 148% trung bình của EU tính theo
sức mua tương đương.
[10] Do đó thành phố này năm trong danh sách 100 thành phố theo GDP trên thế giới
[19]và khiến nó trở thành một trong những nền kinh tế khu vực lớn nhất Liên minh Châu Âu.
[20]Budapest là một
thành phố toàn cầu dẫn đầu với thế mạnh về thương mại, tài chính, truyền thông, nghệ thuật, thời trang, nghiên cứu, công nghệ, giáo dục và giải trí.
[21][22] Nó là một
R&D và
trung tâm tài chính dẫn đầu
[23] và là thành phố
Trung và Đông Âu được xếp hạng cao nhất về Chỉ số 100 Thành phố Sáng tạo,
[24][25][26] nó cũng được xếp hạng là nền
kinh tế đô thị phát triển nhanh thứ hai tại châu Âu.
[27] Thành phố là nơi có
sàn giao dịch chứng khoán lớn thứ hai về
giá trị vốn hóa thị trường tại
Trung và Đông Âu,
[28] sàn giao dịch chứng khoán Budapest và quận kinh doanh của nó có trụ sở của những ngân hàng
quốc gia lớn nhất và quốc tế và
các công ty.
[29][30][31] Budapest còn là nơi có văn phòng khu vực chính của nhiều
tổ chức quốc tế, bao gồm
Liên Hợp Quốc và
ICDT,
[32] ngoài gia nó còn có trụ sở của
Viện sáng tạo và Công nghệ Châu Âu,
[33] cao đẳng Cảnh sát Châu Âu[34] và văn phòng nước ngoài đầu tiên của
Cơ quan Thúc đẩy Đầu tư Trung Quốc.
[35] Có hơn 40 trường cao đẳng và đại học ở Budapest, bao gồm
đại học Eötvös Loránd,
đại học Semmelweis và
đại học Công nghệ và Kinh tế Budapest là những trường trong tốp 500 trên thế giới.
[36][37] Mở cửa năm 1896,
[38] hệ thống
tàu điện ngầm Budapest phục vụ 1,27 triệu hành khách còn
hệ thống xe điện Budapest phục vụ 1,08 triệu hành khách mỗi ngày.
[39] Budapest được xếp hạng là thành phố
Trung và Đông Âu đáng sống nhất theo chỉ số
chất lượng cuộc sống của
EIU.
[40][41][42]Lịch sử của Budapest bắt đầu với
Aquincum, ban đầu là một khu định cư của
người Celt,
[43][44] đã trở thành kinh đô
La Mã của
Hạ Pannonia.
[43] Người Magyar đã đến lãnh thổ này vào thế kỷ thứ 9
[45] vào thế kỷ 9. Khu định cư đầu tiên của họ đã bị cướp bóc bởi
quân Mông Cổ giai đoạn năm 1241-42.
[46]Thị trấn được tái thiết lập đã trở thành một trong những trung tâm của văn hoá Phục hưng nhân bản
[47] vào thế kỷ 15.
[48] Sau
trận Mohács và 150 năm sau khi thuộc
Ottoman,
[49] sự phát triển khu vực đã chuyển sang một giai đoạn mới thịnh vượng vào các thế kỷ 18 và 19, và Budapest đã trở thành một
thành phố toàn cầu sau khi hợp nhất vào năm 1873.
[50] Thành phố cũng đã trở thành thủ đô lớn thứ nhì của
Đế quốc Áo-Hung, một cường quốc bị giải thể vào năm 1918. Budapest đã là trung điểm của
cách mạng Hungaria năm 1848[note 1],
Cộng hoà Xô Viết Hungary năm 1919,
chiến dịch Panzerfaust năm 1944,
chiến dịch Budapest năm 1945, và
cách mạng Hungary năm 1956.Được xem là một trong những thành phố đẹp nhất ở
châu Âu,
[45][51][52][53] di sản thế giới UNESCO nằm ở thành phố này gồm hai bờ sông Donau, khu phố
lâu đài Buda,
đại lộ Andrássy,
quảng trường các anh hùng và
tuyến đường tàu điện ngầm Thiên niên kỷ, tuyến cổ thứ nhì thế giới.
[52][54] Các địa điểm nổi bật khác gồm tổng cộng 80
suối địa nhiệt,
[55] hệ thống hang động nước nóng lớn nhất thế giới,
[56] Hội đường Do Thái giáo Lớn lớn thứ nhì, và
toà nhà Quốc hội Hungary.