Glucocorticoid là một loại
corticosteroid, là một loại
hormone steroid. Glucocorticoid là corticosteroid liên kết với thụ thể glucocorticoid.
[1] Chúng có mặt ở hầu hết các
tế bào động vật có xương sống. Cái tên glucocorticoid (
glucose +
cortex + ster
oid) được lấy từ vai trò của nó trong điều hòa chuyển hóa
glucose, được tổng hợp trong vỏ
tuyến thượng thận và cấu trúc
steroid của nó (xem cấu trúc bên phải). Một từ đồng nghĩa ít phổ biến hơn là
glucocorticosteroid.Glucocorticoid là một phần của cơ chế phản hồi trong
hệ miễn dịch giúp làm giảm một số khía cạnh của chức năng miễn dịch, chẳng hạn như
viêm. Do đó, chúng được sử dụng trong y học để điều trị các bệnh do
hệ miễn dịch hoạt động quá mức, chẳng hạn như
dị ứng,
hen suyễn,
bệnh tự miễn và
nhiễm trùng huyết. Glucocorticoid có nhiều tác dụng khác nhau liên quan đến y học, bao gồm cả các tác dụng phụ có hại, điều này khiến cho chúng hiếm khi được bán trên quầy.
[2] Glucocorticoid cũng can thiệp vào một số cơ chế bất thường trong tế bào
ung thư, vì vậy chúng cũng có thể được sử dụng với liều cao để điều trị ung thư. Điều này bao gồm các tác dụng ức chế sự tăng sinh tế bào lympho, như trong điều trị
u lymphoma và
ung thư bạch cầu, cũng như giảm thiểu tác dụng phụ của thuốc chống ung thư.Glucocorticoid ảnh hưởng đến tế bào bằng cách gắn kết với
thụ thể glucocorticoid. Phức hợp glucocorticoid-thụ thể glucocorticoid hoạt hóa tăng cường sự sự biểu hiện của các
protein chống viêm trong
nhân (một quá trình được gọi là
hoạt hóa chéo) và ức chế sự biểu hiện của các protein tiền viêm trong
bào tương bằng cách ngăn chặn sự dịch chuyển các
yếu tố phiên mã khác từ bào tương sang
nhân (
bất hoạt chéo).
[2]Glucocorticoid được phân biệt với
mineralocorticoid và steroid giới tính bởi các thụ thể đặc hiệu, tế bào đích và tác dụng của chúng. Về mặt kỹ thuật, "corticosteroid" dùng để chỉ cả glucocorticoid và mineralocorticoid (vì cả hai đều giống như các hormone được tạo ra bởi vỏ thượng thận), nhưng "corticosteroid" thường được sử dụng như một từ đồng nghĩa với "glucocorticoid" hơn. Glucocorticoid chủ yếu được sản xuất trong zona fasciculata của vỏ thượng thận, trong khi mineralocorticoid được tổng hợp trong zona glomerulosa.
Cortisol (hoặc
hydrocortisone) là glucocorticoid quan trọng nhất của con người.
Hormone này là thiết yếu cho sự sống, chúng điều chỉnh hoặc hỗ trợ một loạt các chức năng tim mạch,
trao đổi chất,
miễn dịch học và
cân bằng nội môi quan trọng. Nhiều glucocorticoid tổng hợp có sẵn; chúng được sử dụng rộng rãi và phổ biến trong y tế bình thường cũng nhiều biện pháp đặc biệt, chẳng hạn như làm liệu pháp thay thế trong thiếu hụt glucocorticoid, hoặc để ức chế
hệ miễn dịch.