Trận Austerlitz còn gọi là
Trận Ba Hoàng đế hay
Trận Tam Hoàng, là một trong những trận đánh quan trọng và có tính chất quyết định trong
chiến tranh Napoléon. Trận đánh xảy ra ngày 2 tháng 12 năm 1805 gần thị trấn Austerlitz, Áo (
Slavkov u Brna,
Cộng hòa Séc), tại đây
Đại quân Pháp do hoàng đế
Napoléon I chỉ huy đánh bại một đội quân đông hơn của
Nga-
Áo do
Nga hoàng Aleksandr I và
hoàng đế La-Đức Franz II chỉ huy. Thảm bại Austerlitz của liên minh Nga-Áo đã khiến Áo phải ký
hòa ước Pressburg với Pháp cuối năm 1805, đưa đến sự cáo chung nhanh chóng của
Liên minh thứ ba. Trận Austerlitz thường được ca ngợi là tuyệt tác chiến thuật của Napoléon, đứng cùng hàng với các trận đánh kinh điển như
Gaugamela,
Cannae hay
Leuthen.
[2][3]Sau khi hợp vây tiêu diệt một lực lượng lớn Áo trong
chuỗi trận Ulm, quân đội Pháp chiếm
Viên tháng 11 năm 1805. Người Áo đành tránh đụng độ với Pháp, chờ quân đội Nga đến tiếp sức. Napoléon thừa thắng rượt lên hướng bắc, nhưng tới khi Nga-Áo hội binh, Napoléon quyết định nhanh chóng dứt điểm cuộc chiến trước khi mọi thứ có thể tồi tệ hơn. Ông làm đủ mọi cách để lừa liên minh rằng quân Pháp đang rất đuối, điển hình là việc rút hết quân khỏi cao điểm có tính chiến lược Pratzen gần Austerlitz và tự ý trải mỏng cánh phải quân Pháp. Nga hoàng Aleksandr I đắc chí, sai các tướng dồn lực tiêu diệt quân cánh phải của địch. Ngày 2 tháng 12, quân liên minh chia làm 4 cột dọc đánh ập vào cánh phải Pháp. Quân Pháp lúc đầu hơi lùi, nhưng thống chế
Davout kịp đem quân đoàn III đi gấp từ Viên tới trận địa, hãm lại đà tấn công của địch. Do dồn sức đánh diệt cánh phải Pháp, quân liên minh tự làm yếu trung tâm của mình trên cao điểm Pratzen. Thống chế Pháp
Soult đem quân đoàn IV lên chiếm Pratzen,
cắt đôi đội hình địch và phá tan cả hai cánh sườn địch. Quân liên minh thua chạy loạn xạ, mất thêm hàng nghìn người bị bắt sống.Thảm họa này đã làm mất niềm tin của hoàng đế Franz vào Liên minh thứ ba. Ngày 26 tháng 12, Áo ký hòa ước Pressburg với Pháp, chịu xóa tên khỏi liên minh chống Pháp, đồng thời củng cố các hiệp ước Campo Formio và Lunéville trước đó. Áo còn nhượng một số vùng đất ở Ý, Đức và giao nộp 40 triệu franc chiến phí cho Pháp. Quân đội Nga được phép rút lui về nước. Chiến thắng Austerlitz cũng kéo theo việc thành lập
Liên bang Rhein gồm các nước chư hầu Đức của Napoléon, đóng vai trò là tấm đệm giữa Pháp và
Trung Âu. Sự ra đời của liên bang khiến
đế quốc La-Đức không còn giá trị; nó phải sụp đổ năm 1806 khi hoàng đế Franz II thoái vị, chỉ giữ lại ngôi hoàng đế Áo quốc (Franz I). Dù vậy, nền hòa bình không kéo dài khi mà
nước Phổ nhanh chóng tham chiến trong
Liên minh thứ tư vào năm 1806.