Sầm Nghi Đống (tiếng Trung phồn thể: 岑宜棟, giản thể: 岑宜栋) là một tướng của
nhà Thanh, người đã bị
quân Tây Sơn đánh bại và thắt cổ tự tử ở núi Loa,
Khương Thượng gần
thành Thăng Long [1].Sầm Nghi Đống là một người bản xứ ở Điền Châu, thuộc dòng họ Sầm dân tộc Tráng, vốn được nhà Minh giao làm Tri ở Điền Châu từ thời Sầm Bá Nghi (1368). Trước khi sang
Việt Nam, Sầm Nghi Đống làm thái thú
Điền Châu ở
Vân Nam, hàm ngũ phẩm. Mùa Đông năm
1788, Sầm Nghi Đống dẫn quân Điền Châu của mình tạo thành một mũi quân qua ngả
Cao Bằng tiến vào Việt Nam (hai mũi khác từ
Vân Nam qua
Tuyên Quang và từ
Quảng Tây qua
Lạng Sơn). Sau khi chiếm được thành Thăng Long, cánh quân Điền Châu của Sầm Nghi Đống được
Tôn Sĩ Nghị giao cho trấn thủ phía Nam ngoài thành Thăng Long tại khu vực Khương Thượng,
Hà Nội ngày nay.
[2]Mùa xuân năm 1789, trong
trân Đống Đa Sầm Nghi Đống bị đô đốc
nhà Tây Sơn là
Đặng Tiến Đông tấn công và không đỡ nổi, phải bỏ đồn chạy nhưng bị quân Tây Sơn vây đánh khắp ngả. Cuối cùng, Sầm Nghi Đống quyết định thắt cổ tự tử.
[2]Sau chiến tranh, để thúc đẩy bình thường hóa quan hệ ngoại giao với nhà Thanh,
Quang Trung đã cho mang xác Sầm Nghi Đống trả cho nhà Thanh đưa về Trung Quốc
chôn cất và còn cho phép
Hoa Kiều xây đền thờ Sầm Nghi Đống ở khu vực ngõ Sầm Công, ngày nay là phố Đào Duy Từ, Hà Nội. Nữ sỹ
Hồ Xuân Hương đã từng đến đền và làm bài vịnh thơ nôm với hàm ý mỉa mai.
[3][4].