Toà thẩm giáo (
chữ Latin: Inquisition) là tổ chức chống lại tà đạo của
Giáo hội Công giáo, trước đây cũng gọi là "
Thánh thẩm". Cuộc thẩm giáo khởi đầu ở
Pháp để đánh các dị giáo, từ thế kỷ 12 đến giữa thế kỷ 15 hết thảy gọi là Thẩm giáo Trung cổ.
Tra tấn và bạo lực được dùng để ép nhận lỗi.
[1] Từ thập kỷ 1250 về sau thì các thẩm giáo thường là thành viên của
Dòng Đa Minh thay vì thầy tu địa phương.
[2]Trong khoảng từ
hậu kỳ Trung cổ đến đầu thời
Phục hưng Tòa thẩm giáo mở rộng đến những nước châu Âu khác vừa đáp lại cuộc
Cải chính Tin Lành vừa hưởng ứng cuộc
Phục hưng Công giáo. Ở Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha nảy ra các toà thẩm giáo
[3] chuyên bức bách những người Do Thái bị ép bỏ đi
đạo Do Thái cùng những tín đồ Công giáo từng theo Hồi giáo, ngờ đã ngầm trở về đạo trước đây. Hai nhóm đều đông người ở
Bán đảo Iberia hơn những vùng miền khác của châu Âu.Bấy giờ
Tây Ban Nha và
Bồ Đào Nha không chỉ thẩm giáo ở
châu Âu mà còn trên khắp các thuộc địa ở
châu Phi,
châu Á, và
châu Mỹ, tạo thành các toà ở Ấn Độ thuộc Bồ, Perú, và Mê-hi-cô.
[4]Đầu thế kỷ 19 Tòa thẩm giáo bị bỏ đi ở châu Âu sau
Chiến tranh Napoléon và ở châu Mỹ sau các cuộc
chiến tranh độc lập chống Tây Ban Nha, nhưng tiếp tục tồn tại trong
Giáo triều La Mã của
Giáo hội Quốc. Năm 1908 lấy tên Thánh bộ, năm 1965 trở thành
Bộ Giáo lý Đức tin.
[5]