Lúa là một trong năm loại
cây lương thực chính của thế giới, cùng với
bắp (Zea Mays L.),
lúa mì (Triticum sp, tên khác: tiểu mạch),
sắn (Manihot esculenta Crantz, tên khác khoai mì) và
khoai tây (Solanum tuberosum L.).Theo quan niệm xưa lúa cũng là một trong sáu loại lương thực chủ yếu trong
Lục cốc.
Lúa trong bài này nói tới hai loài (
Oryza sativa và
Oryza glaberrima) trong họ
Poaceae, có nguồn gốc ở vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới khu vực đông nam
châu Á và
châu Phi. Hai loài này cung cấp hơn 1/5 toàn bộ lượng
calo tiêu thụ bởi con người
[1].Lúa là loài thực vật thuộc một nhóm các loài
cỏ đã thuần dưỡng. Lúa sống một năm, có thể cao tới 1-1,8 m, đôi khi cao hơn, với các lá mỏng, hẹp khoảng (2-2,5 cm) và dài 50–100 cm. Rể chùm, có thể dài tới 2–3 m/cây trong thời kỳ trổ bông. Tuỳ thời kì sinh trưởng, phát triển mà lá lúa có màu khác nhau. Khi lúa chín ngả sang màu vàng. Các hoa nhỏ, màu trắng sữa, tự thụ phấn mọc thành các cụm hoa phân nhánh cong hay rủ xuống, dài 35–50 cm. Hạt là loại
quả thóc (hạt nhỏ, cứng của các loại cây ngũ cốc) dài 5–12 mm và dày 1-2 mm. Cây lúa non được gọi là
mạ. Sau khi ngâm ủ, người ta có thể gieo thẳng các hạt lúa đã nảy mầm vào
ruộng lúa đã được
cày,
bừa kỹ hoặc qua giai đoạn gieo mạ trên ruộng riêng để cây lúa non có sức phát triển tốt, sau một khoảng thời gian thì nhổ mạ để
cấy trong ruộng lúa chính. Sản phẩm thu được từ cây lúa là hạt lúa, hoặc còn gọi là
thóc. Sau khi xát bỏ lớp vỏ ngoài thu được sản phẩm chính là
gạo và các phụ phẩm là
cám và
trấu. Gạo là nguồn lương thực chủ yếu của hơn một nửa dân số thế giới (chủ yếu ở châu Á và
châu Mỹ La tinh), điều này làm cho nó trở thành loại
lương thực được con người tiêu thụ nhiều nhất. Trong
tiếng Anh, từ rice (lúa, gạo) có nguồn gốc từ arisi trong
tiếng Tamil. Lúa là loài cây trồng ngắn ngày nhưng cũng có thể coi là dài ngày.