Josef Mengele (tiếng Đức:
[ˈjoːzɛf ˈmɛŋələ] (
nghe); 16 tháng 3 năm 1911 – 7 tháng 2 năm 1979) là một sĩ quan
Schutzstaffel (SS) người Đức và cũng là một bác sĩ ở
Trại tập trung Auschwitz trong
chiến tranh thế giới thứ hai.Mengele khét tiếng về việc lựa chọn những nạn nhân để tiêu diệt tại các
phòng hơi ngạt và thực hiện các
thí nghiệm trên người lên các tù nhân. Sau chiến tranh, Mengele bỏ trốn đến
Nam Mỹ và trốn tránh khỏi sự truy lùng trong suốt phần đời còn lại.Mengele nhận học vị tiến sĩ
nhân chủng học và y học tại
Đại học Munich và bắt đầu sự nghiệp như một nhà nghiên cứu. Mengele gia nhập Đảng Quốc xã vào năm 1937 và
SS năm 1938. Ban đầu Mengele được phân công nhiệm vụ là một bác sĩ quân y vào đầu Thế chiến thứ II, sau đó Mengele chuyển sang
trại tập trung vào đầu năm 1943 và được giao làm việc tại Auschwitz. Tại đây Mengele đã tìm thấy cơ hội để tiến hành nghiên cứu di truyền học trên người. Những thí nghiệm sau đó của Mengele tập trung chủ yếu vào các cặp sinh đôi và những thí nghiệm này không hề quan tâm đến sức khỏe và sự an toàn của các nạn nhân.
[1][2] Mengele cũng là thành viên của một nhóm các bác sĩ làm công việc “tuyển chọn”: những người mới đến được cho là có khả năng làm việc sẽ được nhận vào trong trại, còn những người bị coi là không phù hợp để lao động sẽ bị hành quyết ngay lập tức trong các phòng hơi ngạt. Mengele rời Auschwitz vào ngày 17 tháng 1 năm 1945, chỉ một thời gian ngắn trước khi
Hồng quân tiến đến giải phóng trại.Được giúp đỡ bởi một mạng lưới những cựu thành viên SS, Mengele chạy trốn bằng đường biển đến Argentina vào tháng 7 năm 1949. Ban đầu Mengele sống trong khu vực
Buenos Aires, sau đó Mengele bỏ trốn đến Paraguay năm 1959 và Brazil năm 1960 trong khi vẫn bị lùng bắt gắt gao bởi Tây Đức, Israel và những
thợ săn Đức quốc xã như
Simon Wiesenthal với mục đích đem ông đi xét xử. Mặc cho những yêu cầu dẫn độ của chính phủ Tây Đức và các hoạt động bí mật của
Mossad (
cơ quan tình báo Israel), Mengele vẫn tẩu thoát. Mengele chết đuối trong khi bơi tại bãi biển ở Brazil năm 1979 và được chôn cất dưới tên giả. Hài cốt của Mengele được khai quật và nhận diện rõ ràng bằng giám định
pháp y vào năm 1985.