Hoàn Nhan thị (
tiếng Trung: 完颜;
bính âm: Wányán,
tiếng Mãn:ᠸᠠᠩᡤᡳᠶᠠᠨ, Wanggiyan; chữ Nữ Chân:
là một bộ lạc
Hắc Thủy Mạt Hạt sinh sống ở lưu vực
Hắc Long Giang dưới thời
Nhà Liêu của người
Khiết Đan. Bộ lạc Hoàn Nhan do
Hàm Phổ thành lập, theo "
Kim sử" (Jinshi 金史), ông đến từ
Cao Ly vào năm 60 tuổi.
[1] Bộ lạc là một phần của "Sinh Nữ Chân"(生女真), nghĩa là các bộ lạc không nằm dưới quyền cai trị trực tiếp của hoàng đế Khiết Đan. Các bộ lạc Hắc Thủy Mạt Hạt dưới sự cai trị của hoàng đế Khiết Đan được gọi là "Thục Nữ Chân" (熟女真) để thể hiện rằng họ văn minh hơn.Năm
1115,
Hoàn Nhan A Cốt Đả, tù trưởng của bộ lạc Hoàn Nhan đã lập nên
nhà Kim. Ông tiêu diệt nhà Liêu của người Khiết Đan trước khi băng hà vào năm
1123. Hai năm sau, đệ của ông là
Hoàn Nhan Ngô Khất Mãi đã xâm lược
Tống và chinh phục miền bắc Trung Quốc. Người
Nữ Chân sau đó bị Hán hóa.
Họ "Hoàn Nhan" (Wanyan) được Hán hóa thành "
Vương" (Wang) theo các sử sách chính thức của Nữ Chân. Năm
1234, triều đình Kim bị tiêu diệt trước liên quân của
người Mông Cổ và
Nam Tống. Cả người Mông Cổ và người Hán đều tuyên bố rằng những người mang họ "Hoàn Nhan" sẽ được xem như có xuất thân từ hoàng tộc nhà Kim và bị hành quyết ngay lập tức. Do vậy, để sống sót, những người mang họ "Hoàn Nhan" phải lựa chọn đổi sang tên dạng tiếng Hán (
Vương) hay đi ẩn cư ở những vùng hẻo lánh. Tại Trung Quốc ngày nay, chỉ có cư dân ở một thôn tại
Kính Xuyên, tỉnh
Cam Túc còn giữ họ "Hoàn Nhan".