Nhà Nassau (
tiếng Đức: Haus Nassau;
tiếng Anh: House of Nassau) là một vương tộc nổi tiếng ở
châu Âu. Nó được đặt theo tên của lãnh địa gắn liền với
lâu đài Nassau, nằm ở
Nassau,
Rhineland-Palatinate,
Cộng hoà Liên bang Đức ngày nay. Các lãnh chúa của Nassau ban đầu được phong là "Bá tước Nassau", sau đó được nâng lên thành đẳng cấp quý tộc gefürsteter Graf (
tiếng Anh: princely count). Buổi đầu gia tộc chia thành hai nhánh chính: nhánh cao cấp (Walramian), với nhân vật nổi tiếng nhất là
Adolf, Vua của La Mã Đức, và nhánh trẻ hơn (Ottonian), tạo ra các
Thân vương xứ Orange và các
Quốc vương của Hà Lan.
[1]Vào những năm cuối của
Đế chế La Mã Thần thánh và trong
các cuộc chiến tranh của Napoléon, nhánh Walramian đã thừa kế hoặc mua lại tất cả các vùng đất của tổ tiên Nhà Nassau, với sự cho phép của
Đại hội Vienna, "Công tước Nassau", thành lập nhà nước độc lập của Nassau với thủ đô đặt tại
Wiesbaden; lãnh thổ này ngày nay thuộc
Cộng hoà Liên bang Đức, chủ yếu nằm trong Bang
Hessen, và một phần thuộc
Bang Rhineland-Palatinate lân cận. Công quốc được sáp nhập vào
Vương quốc Phổ năm 1866, sau Chiến tranh Áo-Phổ với tư cách là đồng minh của
Đế quốc Áo. Phổ cho thành lập
Tỉnh Hesse-Nassau và Công quốc Nassau cũ nằm trong tỉnh này.Ngày nay, thuật ngữ Nassau được sử dụng ở Đức như một tên gọi cho một vùng địa lý, lịch sử và văn hóa, nhưng không còn mang ý nghĩa chính trị nữa. Tất cả các quốc vương
Hà Lan và
Luxembourg kể từ năm 1815 đều là thành viên cấp cao của Nhà Nassau. Tuy nhiên, vào năm 1890 ở Hà Lan và năm 1912 ở Luxembourg, các dòng nam thừa kế hai ngai vàng đã tuyệt tự, kể từ đó, các quân chủ đều thuộc dòng nữ từ Nhà Nassau.Theo truyền thống ở Đức, gia tộc chỉ được truyền lại trong dòng dõi kế vị của nam giới. Do đó, theo quan điểm của người Đức, Nhà Nassau đã bị tuyệt tự từ năm 1985.
[2][3] Tuy nhiên, cả truyền thống quân chủ của Hà Lan và Luxembourg, các quy tắc hiến pháp và luật pháp trong vấn đề đó đều khác với truyền thống của Đức, và do đó không quốc gia nào coi Nhà Nassau đã tuyệt tự.
Đại công tước Luxembourg sử dụng danh hiệu "Công tước Nassau" làm tước vị phụ, và Trưởng tộc Nassau (là thành viên cao cấp nhất trong chi nhánh của gia tộc) cũng dùng tước vị này, nhưng không tuyên bố chủ quyền lãnh thổ đối với
Công quốc Nassau trước đây, nay là một phần của Cộng hòa Liên bang Đức.