Tống Hiếu Tông (
chữ Hán: 宋孝宗,
27 tháng 11 năm
1127 –
28 tháng 6 năm
1194), tên thật là
Triệu Bá Tông (趙伯琮),
Triệu Viện (趙瑗),
Triệu Vĩ (趙瑋) hay
Triệu Thận (趙昚),
tên tự Nguyên Vĩnh (元永) là vị
hoàng đế thứ 11 của triều đại
nhà Tống trong
lịch sử Trung Quốc. Nếu chỉ xét trong thời đại
Nam Tống (
1127 –
1276) thì ông là vị hoàng đế thứ hai.Tống Hiếu Tông xuất thân là hậu duệ của
Tống Thái Tổ Triệu Khuông Dẫn, cha của ông là
Triệu Tử Xưng, chỉ có quan hệ bà con xa với hoàng thất, nên địa vị trong xã hội gần như là người dân thường. Sau
Sự biến Tĩnh Khang, hoàng thất
nhà Tống hầu hết bị người
Kim bắt làm tù binh, vua Cao Tông lại mắc bệnh liệt dương nên không có được hoàng tử nối ngôi. Vì thế từ lúc còn nhỏ, qua một cuộc tuyển chọn, Triệu Bá Tông được đưa vào trong cung nuôi dưỡng, về sau Cao Tông chính thức nhận ông làm con nuôi, phong vương cho ông rồi lập ông làm hoàng tự. Năm
1162, Cao Tông nhường ngôi và trở thành
thái thượng hoàng, Hiếu Tông chính thức tức vị khi đã 36 tuổi.Những năm đầu trị vì, ông chú tâm vào công cuộc khôi phục
Trung Nguyên vốn đã mất vào tay nước Kim từ thập niên 1130 bằng cuộc bắc phạt Long Hưng, song sau một vài thắng lợi nhỏ ban đầu, cuộc bắc phạt gặp phải bế tắc và người Kim chấn chỉnh lực lượng, tiến hành phản công, xâm nhập vào đất Tống. Cuối cùng ông phải chấp nhận ký hòa ước, cắt đất xưng cháu để lập lại hòa bình vào năm
1164, từ đó cho đến 40 năm tiếp theo hai nước không xảy ra chiến tranh và bước vào một giai đoạn thái bình, thịnh trị. Trong những năm Càn Đạo và Thuần Hi, Hiếu Tông bắt tay vào công cuộc xây dựng đất nước, bổ dụng những danh sĩ thời đó vào những vị trí cao trong triều đình, thực hiện một số cải cách trên lĩnh vực chính trị, loại bỏ những quan lại yếu kém, tham ô, khuyến khích sản xuất nông nghiệp, củng cố nền quân chủ tập quyền. Đó là giai đoạn thịnh vượng nhất trong
lịch sử Nam Tống, sử xưng thời kì này là Can Thuần chi trị. Vào thời kì này, năm
1184, các sử quan
nhà Tống đã hoàn thành bộ Tư trị thông giám trường biên, ghi chép những sự kiện thời
Bắc Tống, tiếp nối
Tư trị thông giám của
Tư Mã Quang. Hiếu Tông được sử sách đánh giá là vị vua có nhiều thành tựu nhất của thời
Nam Tống.Sau cái chết của thượng hoàng Cao Tông (
1187), Hiếu Tông để đồ trở trong vòng ba năm. Năm
1189, khi đã 63 tuổi, ông nhường ngôi cho con trai thứ ba là thái tử Triệu Đôn, tức là
Tống Quang Tông, lui về cung Trùng Hoa làm thái thượng hoàng. Trong những năm đó, do sự gièm pha của
Lý hoàng hậu khiến quan hệ hai cung trở nên bất hòa, Quang Tông cũng bỏ việc yết kiến Hiếu Tông, khiến ông buồn phiền và sinh bệnh. Năm
1194, ông bệnh mất ở cung Trùng Hoa, thọ 68 tuổi. Cũng do Quang Tông không chấp nhận chủ tang cho Hiếu Tông, Thái hoàng thái hậu Ngô thị làm sách mệnh ép Quang Tông phải thoái vị.