Tug (cờ Tu-khơ,
tiếng Mông Cổ: туг,
tiếng Thổ Nhĩ Kỳ: tuğ/طوغ ṭuġ/توغ/tuġ) hay còn gọi là
Sulde (tiếng Mông Cổ: сүлд/
tiếng Tây Tạng: བ་དན) là một loại
cờ hiệu (hiệu kỳ) với hình dáng một chiếc cột có lông đuôi
ngựa hoặc đuôi
bò Yak xếp thành hình tròn với nhiều màu sắc khác nhau được sắp xếp ở trên cùng. Trong
lịch sử nó được các bộ lạc gốc
Thổ sử dụng làm hiệu kỳ
[1] và cả trong thời kỳ của
Đế quốc Mông Cổ và sau đó được sử dụng trong các
hãn quốc Mông Cổ-
Thổ Nhĩ Kỳ (Turco-Mongol). Cờ Tug cũng được
Đế chế Ottoman sử dụng.
[2] Vào thế kỷ XVII, cờ Tug cũng được
kỵ binh Slav sử dụng, dưới cái tên
Buncuk (tiếng Ukraina: бунчук, tiếng Ba Lan: buńczuk), phản ánh từ Boncuk gốc trong tiếng Thổ Nhĩ Kỳ. Cờ Tug vẫn được sử dụng bởi một số đơn vị của quân đội Ba Lan.
[3]Hiệu kỳ này cũng được các bộ lạc Mông Cổ sử dụng. Cờ Tu-khơ lông trắng (Bạch mao kỳ) được dùng làm biểu tượng thời bình, trong khi đó cờ Tu-khơ lông đen (Hắc mao kỳ) là biểu tượng thời chiến trận. Việc sử dụng lông đuôi ngựa mang tính biểu tượng vì
con ngựa là trung tâm sinh kế của người Mông Cổ. Điều này tương tự như việc sử dụng lông đuôi ngựa cho cờ
Morin khuur. Hiệu kỳ lông trắng ban đầu đã biến mất từ sớm trong lịch sử, nhưng hiệu kỳ lông đen vẫn tồn tại được ngụ ý như là nơi tụ hội hương linh của
Thành Cát Tư Hãn. Người Mông Cổ tiếp tục tôn vinh lá cờ Tu-khơ và vị lãnh chúa
Zanabazar (1635–1723) đã xây dựng một
tu viện với sứ mệnh đặc biệt là tung bay và bảo vệ hắc hiệu kỳ vào thế kỷ XVII.
[4] Khoảng năm 1937, hắc hiệu kỳ biến mất trong bối cảnh
các cuộc đại thanh trừng của những người theo
chủ nghĩa dân tộc, các
tu sĩ Phật giáo và giới
trí thức, cũng như sự phá hủy các tu viện ở Mông Cổ. Ngày nay ở Mông Cổ thhì vào Ngày Tự hào Dân tộc sẽ tổ chức một buổi lễ truyền thống dành cho việc trưng diễn Cửu Sắc kỳ (Nine White Banners).
[5]