Thành Cát Tư Hãn (
tiếng Mông Cổ: ᠴᠢᠩᠭᠢᠰ
ᠬᠠᠭᠠᠨ, Chuyển tự Latinh: Činggis qaγan,
Âm dịch chữ Hán: 成吉思汗,
chữ Mông Cổ: Чингис хаан, Çingis hán; tiếng Mông Cổ:
[tʃiŋɡɪs xaːŋ] (
nghe);
1162[1] -
1227) là một
Khả hãn Mông Cổ và là người sáng lập ra
Đế quốc Mông Cổ sau khi hợp nhất các
bộ lạc độc lập ở vùng đông bắc châu Á năm
1206.Ông là một
nhà quân sự lỗi lạc và có ảnh hưởng nhất
lịch sử thế giới, ông được
người Mông Cổ kính trọng, như là vị lãnh đạo các cuộc giao tranh, mang lại sự thống nhất cho các bộ lạc Mông Cổ. Cháu nội của ông và là người kế tục sau này,
Khả hãn Hốt Tất Liệt thiết lập ra triều đại
Nhà Nguyên của
Trung Quốc. Tháng 10 năm Chí Nguyên thứ 3 (
1266), Hốt Tất Liệt đã truy tôn Thành Cát Tư Hãn
miếu hiệu là Thái Tổ, nên ông còn được gọi là
Nguyên Thái Tổ.
Thụy hiệu khi đó truy tôn là Thánh Vũ Hoàng đế. Tới năm Chí Đại thứ 2 (
1309),
Nguyên Vũ Tông Hải Sơn gia thụy thành Pháp Thiên Khải Vận. Từ đó thụy hiệu của ông trở thành Pháp Thiên Khải Vận Thánh Vũ Hoàng đế.Các cuộc chinh phạt của Thành Cát Tư Hãn trên khắp khu vực
Á-Âu để bành trướng lãnh thổ đã đem lại sự thống nhất và phát triển giao lưu buôn bán, đồng thời ông cũng thi hành chính sách tự do tôn giáo, cho phép tín đồ mọi tôn giáo được tự do hành đạo. Tuy nhiên, Thành Cát Tư Hãn cũng nổi tiếng bởi sự tàn bạo với những người chống đối. Thành Cát Tư Hãn bị nhiều dân tộc coi là hiện thân của sự tàn bạo, nhất là từ
Trung Á,
Đông Âu và
Trung Đông (là những nơi đã từng bị quân đội Mông Cổ thảm sát hàng loạt). Theo ước tính, đội quân của Thành Cát Tư Hãn đã giết hơn 40 triệu người tại các lãnh thổ mà họ xâm chiếm
[2]Có rất nhiều nhân vật nổi tiếng được cho là hậu duệ của Thành Cát Tư Hãn, như
Timur Lenk, kẻ chinh phục dân
Thổ Nhĩ Kỳ;
Babur, người sáng lập ra
đế quốc Mông Cổ trong
lịch sử Ấn Độ. Những hậu duệ khác của Thành Cát Tư Hãn còn tiếp tục cai trị Mông Cổ đến
thế kỷ XVII cho đến khi bị Đế quốc
Thanh của người
Mãn Châu thống trị lại.