Trận Gazala là một trận chiến quan trọng thuộc Chiến dịch Sa mạc Tây trên Mặt trận Bắc Phi trong Chiến tranh thế giới thứ hai, diễn ra xung quanh thành phố cảng Tobruk tại Libya từ ngày 26 tháng 5 đến 21 tháng 6 năm 1942. Lực lượng tham chiến bên phía phe Trục có Tập đoàn Thiết giáp châu Phi, bao gồm các đơn vị Đức và Ý nằm dưới quyền chỉ huy của đại tướng Erwin Rommel; còn bên phe Đồng Minh là Tập đoàn quân số 8 Anh do trung tướng Neil Ritchie chỉ huy dưới sự giám sát chặt chẽ của đại tướng tổng tư lệnh Trung Đông Claude Auchinleck. Tập đoàn quân số 8 được hợp thành từ các đơn vị quân Anh, Nam Phi, Ấn Độ và Pháp Tự do.Chiều ngày 26 tháng 5 năm 1942, Tập đoàn Thiết giáp châu Phi mở một mũi nghi binh nhằm thu hút quân Anh về hướng bắc. Đêm hôm đó, Rommel đem đội hình thiết giáp chủ lực sang hướng đông, đi vòng qua sườn phía nam Gazala để tấn công quân thiết giáp Anh nằm phía sau hệ thống phòng thủ của Đồng Minh. Quân thiết giáp Trục liên tục đánh bại các đơn vị thiết giáp Anh, nhưng đến ngày 27 tháng 5 họ đã rơi vào tình trạng bấp bênh. Các sư đoàn thiết giáp Đức-Ý đã hao tổn 1/3 binh lực và bị trải mỏng trên một diện rất rộng, lại bị kẹt phải các bãi mìn của Anh ở sau lưng. Các đoàn tiếp vận của Đức-Ý không thể tới được.[8]Không bỏ cuộc, Rommel chuyển sang phòng ngự, ông cho đóng quân trong một khu vực mà người ta gọi là "cái vạc", bị kìm kẹp bởi tuyến phòng ngự của Anh trên hướng bắc và đông và bãi mìn của Anh ở hướng nam. Quân Trục triển khai pháo chống tăng hạng nặng để ngăn quân thiết giáp Anh và đồng thời mở đường thông qua bãi mìn sang hướng đông để khai thông đường tiếp tế. Đến ngày 30 tháng 5, Rommel phát hiện đường đi về hướng tây của ông bị Lữ đoàn 150 Anh. Rommel dồn quân từ hướng tây và bắc liên tục đánh lữ đoàn này, đến chiều ngày 1 tháng 6 thì hạ được. Trong lúc đó các lữ đoàn thiết giáp Anh cũng nhiều lần xung phong nhưng bị pháo chống tăng Đức cản phá và không giải nguy được cho Lữ đoàn 150. Củng cố được đường tiếp tế, Rommel điều 2 sư đoàn đánh phòng tuyến quân Pháp ở Bir Hakeim, nhằm mở đường tiến ra Tobruk và hợp vây quân Anh. Quân Pháp chống trả rất anh dũng, nhưng tướng Anh Ritchie đánh giá tình hình rất chậm, không chớp thời cơ đem hết quân Anh tiêu diệt quân Trục trong "cái vạc".[8]Phải đến ngày 5 tháng 6, Tập đoàn quân số 8 mới mở chiến dịch phản công, mật danh "Aberdeen". Chiến dịch bị đánh bại thê thảm. Ngày 10 tháng 6, quân Pháp rút khỏi Bir Hakeim. Rommel giữ được sườn phía nam rồi, mới tiếp tục khoét mũi dùi tấn công lên phía bắc. Trong các ngày 12 và 13 tháng 6, quân thiếp giáp Đức từ 3 hướng hợp vậy hộp phòng ngự "Knightsbridge" của Anh. Các lữ đoàn thiết giáp Anh thiệt hại hết sức nặng nề. Tập đoàn quân số 8 tháo chạy về biên giới Ai Cập, để lại Sư đoàn 2 Nam Phi giữ Tobruk. Ngày 20 tháng 6, quân Đức-Ý chia đường đánh Tobruk, chỉ sau 2 ngày Sư đoàn 2 Nam Phi đầu hàng.[8] Trận đánh kết thúc với thắng lợi vang dội của phe Trục mặc dù cái giá số xe tăng phải trả là khá cao. Mất đi những lực lượng thiết giáp hiệu quả trong các trận đánh sau đó, Rommel đã không thể đánh bại triệt để Tập đoàn quân số 8 khi họ rút về Ai Cập và cuộc truy kích của ông đã bị chặn đứng lại trong Trận El Alamein lần thứ nhất.[9]