Tiếng Ả Rập Tunisia hay đơn giản là
tiếng Tunisia, là một nhóm
phương ngữ tiếng Ả Rập Maghreb được nói ở
Tunisia.
Người nói thứ tiếng này (hơn 11 triệu người) gọi nó là تونسي Tounsi
[ˈtuːnsi] (
listen),
[4] tức "tiếng Tunisia"
[15] hoặc Derja "tiếng hàng ngày" để phân biệt với
tiếng Ả Rập chuẩn hiện đại, ngôn ngữ chính thức tại Tunisia.Là một phần của
cụm phương ngữ, tiếng Tunisia sáp nhập vào
tiếng Ả Rập Algeria và
tiếng Ả Rập Libya tại biên giới của đất nước này.
Hình thái, cú pháp, cách phát âm và từ vựng của tiếng Ả Rập Tunisia khác biệt đáng kể so với tiếng Ả Rập chuẩn hiện đại hoặc
tiếng Ả Rập cổ điển. Cũng giống như các phương ngữ Maghreb khác, nó có một vốn từ vựng mà chủ yếu mang gốc Ả Rập với lớp nền
Berber,
Latinh rõ rệt
[16][17] và có thể cả
Tân Punic [18][19]. Tuy nhiên, tiếng Tunisia cũng có nhiều từ mượn từ
tiếng Pháp,
[20] tiếng Thổ Nhĩ Kỳ,
tiếng Ý và các
ngôn ngữ ở Tây Ban Nha.Tiếng Ả Rập Tunisia hầu như dễ hiểu đối với những người nói các phương ngữ Maghreb khác nhưng khó hiểu đối với người nói tiếng Ả Rập Trung Đông.
[16] Tình trạng
đa ngôn ngữ ở Tunisia và trong số người
cộng đồng kiều dân Tunisia khiến
người Tunisia thường
hoán chuyển ngữ mã, trộn tiếng Tunisia với tiếng Pháp, tiếng Anh, tiếng Ả Rập chuẩn hoặc các ngôn ngữ khác trong lời nói hàng ngày.
[21] Do đó, trong một số cộng đồng, tiếng Ả Rập Tunisia đã tích hợp các từ tiếng Pháp và tiếng Anh mới, đặc biệt là trong các lĩnh vực kỹ thuật hoặc thay thế các từ vay mượn cũ của Pháp và Ý bằng các từ tiếng Ả Rập chuẩn.
[22]Tuy nhiên, việc hoán chuyển ngữ mã giữa tiếng Ả Rập Tunisia và tiếng Ả Rập chuẩn hiện đại chủ yếu được thực hiện bởi những người có học thức và thượng lưu hơn và không ảnh hưởng tiêu cực đến việc sử dụng các từ mượn tiếng Pháp và tiếng Anh gần đây giữa nhũng người Tunisia.
[21]Hơn nữa, tiếng Ả Rập Tunisia có mối quan hệ chặt chẽ với
tiếng Malta[23] (là một ngôn ngữ riêng biệt có nguồn gốc từ tiếng Tunisia và
tiếng Ả Rập Sicilia).
[24][25] Tiếng Ả Rập Tunisia và tiếng Malta có mức độ thông hiểu lẫn nhau chừng 30-40% trong ngôn ngữ nói.
[26]