Pierre de Fermat (phiên âm: "Pi-e Đờ Phéc-ma",
17 tháng 8 năm
1607[1] tại
Pháp –
12 tháng 1 năm
1665) là một học giả nghiệp dư vĩ đại, một
nhà toán học nổi tiếng và cha đẻ của
lý thuyết số hiện đại. Xuất thân từ một gia đình khá giả, ông học ở
Toulouse và lấy bằng
cử nhân luật dân sự rồi làm
chánh án. Chỉ trừ gia đình và bạn bè tâm giao, chẳng ai biết ông vô cùng say mê
toán. Mãi sau khi Pierre de Fermat mất, người con trai mới in dần các công trình của cha kể từ năm
1670. Năm
1896, hầu hết các tác phẩm của Fermat được ấn hành thành 4 tập dày. Qua đó, người đời vô cùng ngạc nhiên và khâm phục trước sức đóng góp dồi dào của ông. Chính ông là người sáng lập
lý thuyết số hiện đại, trong đó có 2 định lý nổi bật:
định lý nhỏ Fermat và
định lý lớn Fermat (định lý cuối cùng của Fermat).Trong
hình học, ông phát triển
phương pháp tọa độ, lập
phương trình đường thẳng và các
đường cong bậc hai rồi chứng minh rằng các đường cong nọ chính là các
thiết diện cônic. Trong
giải tích, ông nêu các quy tắc lấy
đạo hàm của hàm mũ với số mũ hữu tỷ bất kỳ, tìm
cực trị, tính
tích phân những hàm mũ với
số mũ phân số và
số mũ âm.
Nguyên lý Fermat về truyền sáng lại là một
định luật quan trọng của
quang học.Dù hoạt động khoa học kiên trì và giàu nhiệt huyết, đem lại nhiều thành quả to lớn như vậy, trong suốt cuộc đời Pierre de Fermat vẫn không coi việc nghiên cứu toán làm nghề chính thức.