Sir
Michael Francis Atiyah,
OM,
FRS,
FRSE (
22 tháng 4 năm
1929 -
11 tháng 1 năm
2019) là một
nhà toán học người
Anh, và được coi là một trong những nhà toán học có ảnh hưởng nhất của thế kỷ 20.
[1] Ông lớn lên ở
Sudan và
Ai Cập, và phần lớn thời gian cho sự nghiệp hàn lâm của mình tại
Oxford,
Cambridge, và
Viện nghiên cứu cao cấp ở
Princeton. Ông từng là chủ tịch của
Hội Hoàng gia (Royal Society) (
1990–
1995), hiệu trưởng (master) trường
Trinity College, Cambridge (
1990–
1997), giám đốc (Chancellor) trường
đại học Leicester (
1995–
2005), và là chủ tịch của
Hội Hoàng gia ở Edinburgh (
2005–
2008). Hiện tại ông đã nghỉ hưu và là giáo sư danh dự trường
đại học Edinburgh.Ông đã cộng tác nghiên cứu với nhiều nhà toán học, đặc biệt là với
Raoul Bott,
Friedrich Hirzebruch và
Isadore Singer, cũng như với các sinh viên của mình gồm
Graeme Segal,
Nigel Hitchin và
Simon Donaldson. Cùng với Hirzebruch, ông đã xây dựng lên
K-lý thuyết tô pô, một công cụ chính của
tô pô đại số, một ngành toán học miêu tả cách thức các không gian nhiều chiều có thể bị xoắn lại. Kết quả nghiên cứu nổi tiếng nhất của ông đó là
định lý chỉ số Atiyah–Singer, mà ông chứng ming cùng với Singer năm
1963, một định lý cơ bản và được sử dụng rộng rãi để đếm số các nghiệm độc lập của rất nhiều dạng
phương trình vi phân quan trọng. Trong những năm gần đây, ông nghiên cứu về các lĩnh vực liên quan đến
vật lý lý thuyết, như các
instanton và các
đơn cực từ, chúng đáp ứng cho một số hiệu chỉnh trong
lý thuyết trường lượng tử.Sir Michael Atiyah đã nhận được nhiều giải thưởng trong toán học, bao gồm
huy chương Fields năm
1966,
huy chương Copley năm
1988, và
giải Abel năm
2004.