Kim cương chử hay
chùy kim cương (
tiếng Phạn: वज्र - vajra) là một trong những biểu tượng quan trọng của
Phật giáo và
Ấn Độ giáo. Đặc biệt, nó là biểu tượng của
Kim cương thừa. Theo
ngôn ngữ Tây Tạng thì nó có tên là
dorje (
Wylie: rdo-rje;
ZWPY: dojê), cũng là một cái tên
nam giới ở
Tây Tạng và
Bhutan. Dorje cũng có nghĩa là một cái vương trượng nhỏ được các vị
lạt-ma Tây Tạng cầm ở bên tay phải trong các buổi lễ tôn giáo.Đây là một
pháp khí có tính chất cứng rắn của
kim cương, có thể cắt mọi vật thể khác mà không vật thể nào cắt được nó, đồng thời, nó có thêm sức mạnh vô địch của
sấm sét (
tiếng Anh: diamond thunderbolt). Do vậy, nó là biểu tượng cho tinh thần kiên định và uy lực tâm linh.Trong các cuộc hành lễ Phật giáo
Tantra, kim cương chử và
kiền trùy là cặp pháp khí được sử dụng cùng nhau. Trong đó, kim cương chử tượng trưng cho yếu tố Nam, còn kiền trùy tượng trưng cho yếu tố nữ (có học giả cho rằng kim cương chử tượng trưng cho
sinh thực khí nam còn
kiền trùy (chuông) thì tượng trưng cho
sinh thực khí nữ[1]). Trên đỉnh của
kiền trùy dùng trong nghi lễ Phật giáo
Tantra cũng có gắn một kim cương chử (đơn) với vai trò cán chuông,
pháp khí này được gọi là vajraghanta (chuông kim cương)
[1]).Kim cương chử còn được phối cặp với
hoa sen, trong đó, kim cương chử biểu thị
dương và kiến thức, còn hoa sen biểu thị
âm và
lý tính.Hình ảnh 2 kim cương chử song trùng đặt chéo nhau có thể tạo nên bố cục cơ bản của
Mạn đà la, tạo thành 4 điểm biểu thị 4 phương của
vũ trụ. Nó cũng xuất hiện qua nhiều hình dáng như một trong những vòng bảo vệ chung quanh phần trung tâm của Mạn đà la.Kim cương chử thường được đúc bằng
đồng và được
mạ vàng. Có nhiều loại Kim cương chử nhưng loại phổ biến nhất là Kim cương chử ba ngạnh. Loại này có thể được so sánh với cây
đinh ba thường được dùng ở
Ấn Độ để tượng trưng cho uy quyền.Kim cương chử còn là vũ khí ưa thích của thần
Indra trong điện thờ
Ấn giáo.