Bãi Bàn Than[1] hay
đá Bàn Than[2] là một
rạn san hô với một
cồn cát nhỏ không người ở, thuộc
cụm Nam Yết của
quần đảo Trường Sa. Bàn Than nằm giữa
đảo Ba Bình và
đảo Sơn Ca, cách bờ gần nhất của đảo
Ba Bình khoảng 4,6 km về phía đông.Bãi/Đá Bàn Than là đối tượng tranh chấp giữa
Việt Nam,
Đài Loan,
Philippines và
Trung Quốc. Đài Loan kiểm soát rạn san hô này từ tháng 3 năm
1995.
[3] Từ năm
2000 đến nay, lực lượng tuần tra và bảo vệ bờ biển Đài Loan đã thay thế quân đội để kiểm soát Bàn Than.
[4] Tuy nhiên, theo những nhà báo
Việt Nam tác nghiệp ở Trường Sa ghi nhận thì bãi Bàn Than vẫn nằm trong vùng kiểm soát của
Việt Nam, nhiều lần Đài Loan cắm cờ ở đây đều bị phá dỡ.Tên gọi Bàn Than của phía
Việt Nam bắt nguồn từ sự kiện lập
miếu thờ thần ở Hoàng Sa thời
Minh Mạng được xây dựng trên một hòn đảo có bài khắc cổ
Vạn lý ba bình, nay lấy làm tên cho đảo
Ba Bình thuộc
quần đảo Trường Sa. Sự kiện này có nhắc đến một cồn cát tên là "Bàn Than thạch", nay được Việt Nam đặt cho bãi Bàn Than thuộc
quần đảo Trường Sa. Tháng 6 âm lịch năm
Ất Mùi niên hiệu
Minh Mạng 16 (
1835),
Đại Nam thực lục chép rằng: Chu vi đảo xây miếu thời
Minh Mạng dài 1070 trượng là khoảng 5030 mét (một trượng khoảng 4,7 m). Chu vi cồn cát được gọi là "Bàn Than thạch" thời Minh Mạng khoảng 1600 mét (340 trượng).