Braj Bhāshā là một
ngôn ngữ Tây Hindi. Cùng với
tiếng Awadh (một ngôn ngữ Đông Hindi), nó là một trong hai ngôn ngữ văn học chiếm ưu thế của Bắc-Trung Ấn Độ trước khi chuyển sang
tiếng Khariboli vào thế kỷ 19.Brij Bhasha được nói bởi những người trong khu vực được xác định là
Vraja Bhoomi, một nhà nước chính trị trong kỷ nguyên của các cuộc chiến
Mahabharata. Theo các văn liệu
Ấn Độ giáo cổ đại như
Bhagavata Purana,
Vương quốc Surasena được mô tả là lan truyền qua Brij (còn được gọi là Vrija hoặc Vraja), nơi hóa thân của
Vishnu,
Krishna được sinh ra và trải qua những ngày thơ ấu. Khu vực này nằm ở
Agra -
Mathura -
Firozabad, khu vực
Aligarh, và trải dài đến tận vùng
Delhi. Ở Ấn Độ hiện đại, khu vực này chủ yếu nằm ở tây bắc
bang Uttar Pradesh, cực đông của
Rajasthan tức là
Bharatpur và
Dholpur và các cực nam của
Haryana. Cũng bao gồm các khu vực ở mạn bắc Madhya Pradesh như Morena.
[3] Ngày nay Braj Bhoomi có thể được coi là một thực thể văn hóa - địa lý hơn là một bang đích thực. Đây là khu vực
bản xứ và tự hào có một nền văn hóa và văn học phong phú với các nhà thơ nổi tiếng như
Surdas,
Bhai Gurdas và
Amir Khusro. Brij Bhasha rất gần với khu vực
tiếng Awadh, được nói ở vùng
Awadh lân cận.Phần lớn văn học Hindi được phát triển bằng tiếng Braj trong thời trung cổ. Tuy nhiên, ngày nay
phương ngữ Khariboli đã trở thành phương ngữ tiêu chuẩn chiếm ưu thế của
tiếng Hindi.Ở Ấn Độ hiện đại, Braj Bhasha bị xem là một phương ngữ không chính thức được nói bởi những người bản địa của vùng Braj Bhoomi, có ý nghĩa lớn về văn hóa và tôn giáo. Phần lớn thơ tiếng Hindi, đặc biệt là thơ '
Bhakti' hoặc thơ sùng đạo viết bằng ngôn ngữ này. Một số bài thơ sùng kính dành cho Krishna cũng được sáng tác bằng Braj Bhasha. Nhà thơ
tiếng Urdu tiên phong
Amir Khusrow, cũng đã nói và sáng tác thơ bằng ngôn ngữ này. Những bài hát hay bài thơ dân gian Braj Bhasha nổi tiếng bao gồm
Chhaap Tilak Sab Chheeni của
Amir Khusro, và bài hát sùng kính nổi tiếng,
Main Naahin Maakhan Khaayo của Surdas. Braj Bhasha cũng là ngôn ngữ chính của các tác phẩm
âm nhạc Hindustan cổ điển.