Abbas_I_của_Ba_Tư
Abbas_I_của_Ba_Tư

Abbas_I_của_Ba_Tư

Abbās I (tức Abbās Đại đế, 27 tháng 1 năm 1571 tại Herat19 tháng 1 năm 1629) là vua thứ năm của vương triều Safavid trong lịch sử Ba Tư. Ông thường được xem là vị vua lớn nhất của vương quốc Safavid.Abbas I lên ngôi quốc vương trong một thời kỳ rối ren và bất ổn. Từ thời vua Mohammed Khodabanda cha ông, các tập đoàn phong kiến quân phiệt Qizilbash đã chi phối, khuynh đảo triều chính và thậm chí còn giết cả mẹ lẫn anh trai Abbas. Lợi dụng sự suy vong của nhà Safavid, vua Thổ Nhĩ Kỳ và bộ tộc Uzbeck đã chiếm đoạt nhiều lãnh thổ của Ba Tư. Năm 1587, một trong các lãnh chúa Qizilbash là Murshid Qoli Khan đã phế truất vua Mohammed và đưa Abbas 16 tuổi lên nối vương vị. Nhưng Abbas không chịu khoanh tay rủ áo và không lâu sau đó ông đã giành toàn bộ quyền chấp chính. Ông giảm bớt ảnh hưởng của người Qizilbash trong triều chính và việc quân, rồi cải cách lại Quân đội Ba Tư, Ông đánh tan tác quân Uzbek và tái chinh phạt tất cả mọi lãnh thổ bị mất của Đế quốc Ba Tư.[1][2]Sau khi đánh tan tác quân Uzbek, ông chú tâm sang kình địch hùng mạnh nhất của Đế quốc Ba Tư là Đế quốc Ottoman, đánh tan tác quân Ottoman tại IraqAzerbaijan,[3] chiếm lại tất cả những vùng đất bị mất và phá vỡ uy quyền của Đế quốc Ottoman ở vùng Kavkaz.[4][5] Là một thiên tài quân sự,[6] trong một loạt cuộc tái chinh phạt của ông, ông từng giành chiến thắng huy hoàng trong trận đánh với quân Ottoman đông đảo gần Hồ Urmia vào năm 1606, khi ông chỉ huy một lực lượng Quân đội Ba Tư ít ỏi.[5]Không những thế, ông còn đánh thắng Đế quốc Mogul và chiếm được Kandahar, lại còn đánh thắng Đế quốc Bồ Đào Nha với sự hỗ trợ của Anh Quốc.[7] Dưới triều vua Abbas, Triều đình Ba Tư khoan dung Ki-tô giáo,[8] kinh đô của vương quốc được dời từ Qazvin về Isfahan, và nhiều công trình kiến trúc đồ sộ được xây nên tại đây. Kinh thành Isfahan của ông đã hồi phục lại sự huy hoàng của mình, trở nên lừng danh trên khắp thế giới văn minh.[9] Về cuối đời, nhà vua trở nên đa nghi, ông đối xử cực kỳ tàn bạo và phi nhân tính với hoặc: giết hoặc là đui mù họ.[10]