Đại Cổ Nguyên Sinh (
Paleoproterozoic,
/pælioʊˌproʊtərəˈzoʊɪk/;
[1][2] hoặc
Palaeoproterozoic) là
đại đầu tiên trong số ba đại của
liên đại Cổ Sinh (Proterozoic), đã diễn ra từ khoảng 2.500 triệu năm trước (Ma) tới khoảng 1.600 Triệu năm trước. Nó khởi đầu khi
đại Tân Thái Cổ (Neoarchean) kết thúc. Trong đại này, lần đầu tiên các châu lục được ổn định. Đây cũng là giai đoạn mà các loài
vi khuẩn lam tiến hóa. Chúng là loại
vi khuẩn có thể sử dụng các phản ứng
sinh hóa của
quang hợp để sản sinh ra
năng lượng và
ôxy.Trước khi có sự gia tăng đáng kể của ôxy trong khí quyển thì gần như tất cả mọi dạng sự sống đều tồn tại dưới dạng
kị khí, nghĩa là quá trình
trao đổi chất của sự sống phụ thuộc vào dạng
hô hấp tế bào không đòi hỏi cần có ôxy. Ôxy dạng tự do với lượng lớn là chất độc cho phần lớn
vi khuẩn kị khí, và tới thời điểm đó (khoảng giữa
kỷ Sideros) thì phần lớn các dạng sự sống kị khí trên
Trái Đất bị tiêu diệt. Sự sống duy nhất có khả năng tồn tại là những dạng có khả năng chống lại quá trình
ôxi hóa cũng như các hiệu ứng độc hại của ôxy hoặc những dạng có thể trải qua toàn bộ cuộc đời của chúng trong môi trường giàu ôxy tự do. Sự kiện chính này được gọi là
thảm họa ôxy.Đại Cổ Nguyên Sinh có thể chia thành 4
kỷ địa chất như sau:Trong thời kỳ của đại này thì các
siêu lục địa như
Nena và
Atlantica (khoảng 2.000 Ma) đã hình thành, để sau đó (~ 1.800 Ma) nhập lại thành siêu lục địa
Columbia. Siêu lục địa Columbia bắt đầu tách ra vào cuối đại này.Đại Cổ Nguyên Sinh kết thúc khi
đại Trung Nguyên Sinh (Mesoproterozoic) bắt đầu.