Zarzuela (phát âm tiếng Tây Ban Nha: [θaɾˈθwela]) là loại hình trình diễn
sân khấu của đất nước
Tây Ban Nha, gồm hai loại là
kịch nói và kịch
hát, trong đó có thể bao gồm cả dòng nhạc
opera và nhạc dân gian và có thể cả vũ đạo. Nguồn gốc của tên gọi zarzuela đến nay còn chưa rõ ràng, tuy nhiên nhiều ý kiến cho rằng tên này có nguồn gốc từ Palacio de la Zarzuela, một
cung điện dùng làm nơi ở khi đi săn của
vương thất Tây Ban Nha nằm ở gần
Madrid, nơi được cho là đã sinh ra loại hình nghệ thuật này. Bản thân cung điện được đặt tên theo địa danh có tên là "La Zarzuela", lấy từ loại cây
mâm xôi được trồng rộng rãi trong vùng đó (zarzas trong
tiếng Tây Ban Nha), vì thế các lễ hội diễn ra trong cung điện này cũng được biết đến với cái tên "Zarzuelas". Có hai dòng zarzuela chính: zarzuela thời kỳ
Baroque (khoảng 1630–1750) có sớm nhất, và zarzuela thời kỳ
Lãng mạn (khoảng 1850–1950). Zarzuela thời kỳ Lãng mạn còn được chia thành hai phân loại lớn là género grande và género chico, tuy nhiên ngoài hai loại này ra cũng còn có các loại nhỏ nữa.Zarzuela cũng được truyền bá tới các vùng thuộc địa Tây Ban Nha. Các nước
Mỹ Latinh mà tiêu biểu là
Cuba cũng phát triển loại hình ca kịch có nguồn gốc zarzuela. Tại
Philippines, một loại hình nghệ thuật truyền thống tương tự đã phát triển, trong tiếng địa phương có tên là sarswela hoặc sarsuela. Tại Tây Ban Nha cũng có nhiều biến thể, điển hình là zartzuela ở vùng
Basque và sarsuela ở vùng
Catalunya. Từ thời Juan del Encina (1468 - 1529/30), tại Tây Ban Nha đã xuất hiện các loại hình văn nghệ kết hợp ca vũ nhạc kịch, tuy nhiên, zarzuela chính là một bước cải tiến độc đáo khi đã kết hợp yếu tố diễn xuất với yếu tố âm nhạc. Trong zarzuela, vũ đạo,
hợp xướng, độc tấu và hoà tấu cũng được thêm vào cùng với
dàn nhạc giao hưởng.