Vụ án Xét lại Chống Đảng có tên chính thức là "
Vụ án Tổ chức chống Ðảng, chống Nhà nước ta, đi theo chủ nghĩa xét lại hiện đại và làm tình báo cho nước ngoài"
[1] mang mã số X77
[2] là một vụ án chính trị do Trưởng
Ban Tổ chức Trung ương Lê Đức Thọ và
Bộ trưởng Bộ Công an Trần Quốc Hoàn trực tiếp chỉ đạo đưa đến việc bắt giam không xét xử nhiều nhân vật quan trọng của
Đảng Lao động Việt Nam và nhà nước
Việt Nam Dân chủ Cộng hòa từ năm
1967 với cáo buộc những người này đi theo
Chủ nghĩa Xét lại và làm gián điệp, sau đó từ năm 1973 lần lượt thả ra[
cần dẫn nguồn].Vụ án này được phương Tây cho là bắt nguồn từ cuộc tranh chấp về đường lối chính trị trong nội bộ Đảng Lao động Việt Nam và chính quyền Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Một bên là
Lê Duẩn,
Nguyễn Chí Thanh, bên kia là
Trường Chinh và
Võ Nguyên Giáp.
Hồ Chí Minh lúc đầu không ủng hộ phe nào cả nhưng sau chấp nhận đường lối của Lê Duẩn, mở đầu cho các cuộc bắt giữ năm 1963.
[3] Theo
Trần Đĩnh, nhóm ủng hộ Lê Duẩn còn có
Tố Hữu,
Lê Đức Thọ,
Hoàng Tùng.
[4] Tuy nhiên đến thập niên 1990, các tài liệu do nhà sử học
Ilya V. Gaiduk phát hiện tại kho lưu trữ mật của Liên Xô cho thấy trong quãng thời gian này, các nhân viên Đại sứ quán Liên Xô tại Hà Nội (có khả năng là có cả một số sĩ quan
tình báo) quả thực đã liên lạc với một nhóm nhỏ các nhân vật bất mãn của Việt Nam Dân chủ Cộng hòa từng bị giáng chức từ nhiều năm trước đó. Nhóm những người bất mãn này đã yêu cầu Liên Xô can thiệp vào tình hình nội bộ của Việt Nam Dân chủ Cộng hòa
[5] Theo
Merle L. Pribbenow, miêu tả về nhóm này khá trùng khớp với các nhân vật bị bắt trong vụ án. Việc phát hiện những nhân vật trong nội bộ có liên hệ với tình báo Liên Xô là quá đủ để chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa thực hiện các cuộc bắt giữ nhanh chóng, khi mà một mối nguy về
gián điệp và khe hở về an ninh đã lộ diện
[6]