Văn hóa Yamna (từ
tiếng Nga/
tiếng Ukraina яма, "hố"; còn được biết đến như là mả hố hay văn hóa mả đất son) là một nền văn hóa
hậu đồng đá/tiền
đồ đồng của khu vực
Bug/
Dniester/
Ural (vùng
thảo nguyên Pontic), có niên đại từ thế kỷ 36 tới thế kỷ 23 TCN. Nền văn hóa này chủ yếu có tính chất du mục, với một số hoạt động
nông nghiệp diễn ra gần các con sông và một ít
công sự trên
đồi.Người thuộc nền văn hóa Yamna có khả năng là kết quả của sự
hỗn huyết giữa con cháu của những
thợ săn bắn hái lượm Đông Âu và những người liên quan đến thợ săn bắn hái lượm vùng Cápca.
[1] Những người mang thành phần gốc gác này là những người chăn thả gia súc thảo nguyên. Văn hóa vật thể của họ rất giống với
văn hóa Afanasevo, và cư dân của cả hai nền văn hóa này không thể phân biệt được về mặt di truyền.
[1] Họ sống chủ yếu như dân du mục, với hệ thống thủ lĩnh và những xe kéo cho phép họ quản lý đàn gia súc lớn.Họ có liên hệ gần gũi với những nền văn hóa cuối thời đồ đá mới, mà về sau tỏa đi khắp
Châu Âu và
Trung Á, đặc biệt những người
nền văn hóa gốm dây và
văn hóa Bell Beaker, cũng như những người thuộc nền văn hóa
Sintashta,
Andronovo, và
Srubna. Di cư trở lại từ văn hóa Gốm dây cũng đóng góp cho nền văn hóa Sintashta và Andronovo.
[2] Trong những nhóm này, một vài khía cạnh của nền văn hóa Yamna có hiện diện.
[lower-alpha 1] Nghiên cứu di truyền cũng cho thấy rằng những cư dân này mang một phần tổ tiên bắt nguòn từ thảo nguyên.
[1][3][4][5]Nền văn hóa Yamna được xác nhận với
người Ấn-Âu nguyên thủy, và là ứng viên mạnh nhất cho
urheimat (gốc xuất xứ) của
ngôn ngữ Ấn-Âu nguyên thủy.