Ngôn ngữ đầu tiên hay tiếng mẹ đẻ (thường viết tắt là L1 theo tiếng Anh: First Language) là một ngôn ngữ mà người ta được thừa hưởng trong thời thơ ấu,[1] và có thể không được giảng dạy chính thức trong trường học. Nếu một người vừa được sinh ra nhưng lập tức bị tách ly khỏi người mẹ thì ngôn ngữ đầu tiên đứa bé được tiếp nhận cũng là tiếng "mẹ đẻ", dù rằng người mẹ không đóng vai trò nào trong việc giúp đứa bé tiếp nhận ngôn ngữ đó. Đặc trưng của người nói tiếng mẹ đẻ của một ngôn ngữ là trực giác về những gì họ có trong ngôn ngữ của họ mà những người khác không thể nói được tiếng mẹ đẻ. Tuy nhiên, tiếng mẹ đẻ không nhất thiết sẽ là ngôn ngữ thành thạo nhất của một cá nhân. Nhiều người sử dụng ngôn ngữ thứ hai thành thạo hơn bởi sự tiếp xúc xã hội nhiều hơn và sử dụng thường xuyên hơn. Khả năng của một ngôn ngữ không được giáo dục chính thức ở trình độ cao sẽ giảm đi giống như là một người trở nên già nua. Trong ngôn ngữ học hiện đại, sự khởi đầu của tuổi dậy thì thường được coi là kết thúc giai đoạn được gọi là quan trọng, trong đó sự tiếp nhận tiếng mẹ đẻ là có thể được.Một ngôn ngữ không được xem như tiếng mẹ đẻ, thông thường được gọi là ngôn ngữ thứ hai.Trong thời thơ ấu, nếu có sự tiếp xúc đầy đủ, người ta có thể nói được phần lớn tiếng mẹ đẻ. Song ngữ và đa ngôn ngữ nằm trong phần lớn các tiêu chuẩn của thế giới. Ở các nước phương Tây có xu hướng thay thế ngôn ngữ khác nhau của dân chúng ở các khu vực địa phương, thành một thứ tiếng duy nhất, đó là ngôn ngữ theo tiêu chuẩn quốc gia.Việc tiếp nhận của ngôn ngữ thứ hai thường là khó khăn hơn tiếng mẹ đẻ và để duy trì kiến thức của họ, cần thiết phải tiếp tục sử dụng thường xuyên. Theo các nhà ngôn ngữ học, đó là truyền thống: tiếng mẹ đẻ được thừa hưởng, ngôn ngữ thứ hai được học tập để nói chuyện. Đặc biệt trong ngôn ngữ thứ hai những gì có liên quan đến kiến thức hiểu biết thụ động của tiếng mẹ đẻ, thì sự hiểu biết đó thường được tốt hơn so với những kiến thức tích cực, việc sử dụng ngôn ngữ riêng của mình. Ngay cả đối với một người có thể dễ dàng nói ngôn ngữ thứ hai một cách hoàn hảo cũng phải thường lưu ý rằng đó không phải là tiếng mẹ đẻ của người nói vì giọng lạ.Nghiên cứu về các đặc tính của tiếng mẹ đẻ (trái ngược với ngôn ngữ thứ hai) là cốt lõi của môn tâm lý học, giống như trong môn ngôn ngữ học Noam Chomsky.Ngày 21 tháng 2 hàng năm được UNESCO đề xuất làm Ngày Quốc tế tiếng mẹ đẻ[2]