Công quốc Friuli là một trong những
công quốc đầu tiên do
người Lombard thành lập vào năm
569. Công quốc đóng vai trò là một bộ đệm quan trọng giữa
Vương quốc Ý Lombard và
người Slav.
[1] Cùng với những công quốc khác như
Spoleto,
Benevento và
Trento, các lãnh chúa của Friuli thường cố gắng thiết lập được sự độc lập từ vương quyền đặt tại
Pavia.Tỉnh Friuli (
Venetia) là tỉnh đầu tiên tại
Ý bị người Lombard dưới thời
Alboin chinh phục vào năm
568. Trước khi tiếp tục thâm nhập vào Ý xa hơn nữa, Alboin đã thiết lập chính quyền của vùng này đặt dưới quyền của người cháu
Gisulf I, người được phép lựa chọn faras hoặc các gia đình quý tộc mà ông muốn bố trí định cư ở xứ này.
[2] Công quốc lúc đầu bị hạn chế bởi dãy núi
Alps Carnic và
Julian Alps ở phía bắc và phía đông và hầu như không thể tiếp cận được từ mọi hướng. Lại thêm giới hạn bởi
Trấn thủ xứ Ravenna ở phía nam, nơi không có đường bờ biển dài mãi về sau và một đồng bằng dẫn đến
Pannonia, một cửa ngõ hoàn hảo cho những kẻ xâm lược, chẳng hạn như người
Croatia,
Avar và sau là người
Magyar. Vào lúc đầu biên giới phía tây của công quốc chưa được định rõ, mãi đến khi tiến hành những cuộc chinh phục xa hơn nữa mới lập nên
Công quốc Ceneda, nằm ngoài sông
Tagliamento, giữa
Livenza và sông
Piave. Thành phố trọng yếu ban đầu trên địa bàn tỉnh là
Aquileia thuộc La Mã, nhưng thủ đô của Friuli lại là Quảng trường Julii, ngày nay là
Cividale del Friuli.Năm
615,
Concordia bị xâm chiếm và tới lượt
Opitergium năm
642, khi các công tước mở rộng quyền lực của mình về phía nam để chống lại quan Trấn thủ. Năm
663, Cividale đã bị người Avar chiếm trong thời gian ngắn, nhưng bị
Grimoald I xứ Benevento lấy lại được. Sau
cuộc vây hãm Pavia vào năm
774,
Charlemagne đã cho phép
Hrodgaud giữ lại công quốc này. Khi Hrodgaud nổi loạn và bị giết chết trong trận chiến vào năm
776, Charlemagne đã thay thế ông với
Macarius. Công quốc vẫn tiếp tục nằm dưới sự thống trị của
người Frank cho đến năm 828 thì bị phân thành các lãnh địa bá tước và tan rã. Công quốc về sau được cải tạo thành
Biên trấn Friuli vào năm
846.