Châu Loan (
1926 -
24 tháng 12 năm
1972) là một
ngâm sĩ và hò
ca Huế. Bà được phong tặng danh hiệu
Nghệ sĩ Nhân dân vào đợt 1 (
1984).Bà tên thật
Bùi Thị Loan, sinh năm 1926 tại làng Tùng Luật, xã Vĩnh Giang,
Vĩnh Linh,
Quảng Trị. Thân sinh của bà là cụ Bùi Mè, học trò cụ Nguyễn Như Bá (cụ Như Bá là người truyền bá nghề hát bội và hò Huế cho làng, là ông của nghệ sĩ nhân dân
Lệ Thi và nghệ sĩ ưu tú
Ái Chủng). Từ năm 7 tuổi, bà đã được thân phụ dạy đàn hát và theo ông vào
Huế sống. Ngoài học đàn, bà còn học hát ca Huế, dân ca
Bình Trị Thiên và miền Trung. Lớn lên bà có chất giọng đẹp "hoàn hảo": êm dịu, hơi dài, vang vọng và uyển chuyển
[1].Châu Loan đi hát từ năm 15 tuổi. Năm
1947, bà theo cha ra
Hà Nội, cộng tác với
Đài phát thanh Pháp Á. Năm
1954, hòa bình lập lại, bà làm việc tại Tổ ca nhạc miền Trung, Ban âm nhạc của
Đài Tiếng nói Việt Nam. Năm
1957, bà được cử đi dự Đại hội thanh niên thế giới lần thứ nhất tại
Warszawa,
Ba Lan. Bà đã giới thiệu ở liên hoan những điệu dân ca miền Trung như điệu Hò mái nhì, hò mái đẩy...Trong những năm chiến tranh, bà được đoàn ca nhạc của Đài đi biểu diễn nhiều nơi từ
Việt Bắc, Tây Bắc, hải đảo cho đến vĩ tuyến 17. Bà đã đưa chất liệu âm nhạc Huế vào thơ, xử lý sáng tạo âm thanh ca Huế và chất liệu Huế trong thơ. Những bản thu của bà được phát sóng rộng trên sóng của Đài, đặc biệt là qua những bài thơ của
Tố Hữu như Ba mươi năm đời ta có Đảng, Bài ca xuân 1961,
Mẹ Suốt... Nhiều nghệ sĩ ngâm thơ đã học tập phong cách ngâm này của bà.Bà mất vì bệnh
ung thư vào chiều Giáng Sinh năm
1972[2]. Châu Loan là mẹ của nhạc sĩ
Quốc Trường.