Chuyển động nghịch, hay còn gọi là
chuyển động nghịch hành (
Tiếng Anh: Retrograde motion) trong
thiên văn học nhìn chung là thuật ngữ dùng để chỉ chuyển động quay quanh
trục hoặc
quỹ đạo của một vật thể theo hướng ngược lại so với chiều tự quay của vật thể mẹ của nó, tức là vật thể trung tâm. Nó cũng có thể được sử dụng để mô tả các chuyển động khác ví dụ như tiến động hoặc chương động của
trục quay.
Chuyển động thuận (
Tiếng Anh: Prograde motion) là chuyển động cùng chiều với chuyển động tự quay của vật thể mẹ. Sự quay được quyết định bởi một
hệ quy chiếu quán tính, ví dụ như một
định tinh.Trong
Hệ Mặt trời của chúng ta, quỹ đạo quanh
Mặt trời của tất cả các
hành tinh và hầu hết các thiên thể khác, ngoài trừ nhiều
sao chổi, có chuyển động thuận, tức là quay cùng chiều với chiều tự quay của Mặt trời. Sự tự quay của hầu hết các hành tinh, ngoại trừ
Sao Kim và
Sao Thiên Vương, cũng là chuyển động thuận. Hầu hết
vệ tinh tự nhiên có quỹ đạo quay thuận quanh hành tinh của chúng. Các vệ tinh chuyển động thuận của Sao Thiên Vương có quỹ đạo theo chiều mà Sao Thiên Vương tự quay, tức là ngược lại so với Mặt trời. Các vệ tinh chuyển động nghịch thì thường
nhỏ và cách xa hành tinh mẹ của chúng, ngoại trừ vệ tinh
Triton của
Sao Hải Vương lớn và gần sao mẹ nhưng vẫn chuyển động nghịch. Tất cả các vệ tinh chuyển động nghịch được cho là đã hình thành riêng biệt trước khi bị hành tinh mẹ của chúng
bắt giữ.Nếu một hành tinh trong hệ Mặt trời có chuyển động tự quay quanh trục là chuyển động nghịch hành thì chu kỳ tự quay của nó sẽ có dấu trừ, còn độ nghiêng trục quay sẽ lớn hơn 90 độ và nhỏ hơn 180 độ.[
cần dẫn nguồn]