Đại chúng bộ (zh. 大眾部, sa. mahāsāṅghika, bo. phal chen pa`i sde pa ཕལ་ཆེན་པའི་སྡེ་པ་) là thuật ngữ chỉ phái "đại chúng", phần lớn, đa số của Tăng-già, là một trong hai trường phái
Tiểu thừa, được tách ra trong
Đại hội kết tập kinh điển Phật giáo lần thứ hai tại
Vaishali (Tỳ-xá-ly). Trong hội nghị này, Đại chúng bộ có năm quan điểm riêng về tính chất của một
A-la-hán và mười điều bị coi là trái với giới luật. Theo một thuyết khác thì
Đại hội kết tập kinh điển Phật giáo lần thứ ba tại
Hoa Thị thành (sa. pāṭaliputra) mới là lần đánh dấu sự xuất hiện của bộ phái này.Theo thời gian, Đại chúng bộ lại tách ra thành các phái
Nhất thuyết bộ (Ekavyāhārika),
Thuyết xuất thế bộ (Lokottaravàdinàh) và
Kê dận bộ (Kankkutikàh),
Đa văn bộ (bahuśrutīya),
Thuyết giả bộ (prajñaptivādin),
Chế đa sơn bộ (Caityasailàh),
Tây sơn trú bộ (Aparasailàh) và
Bắc sơn trú bộ (Uttarasailàh).Quan điểm của Đại chúng bộ được xem là tiền thân của giáo pháp
Đại thừa sau này. Người ta đã tìm thấy nơi Đại chúng bộ quan điểm cho rằng, tất cả đều chỉ là giả danh, cái tuyệt đối cũng như tương đối, Niết-bàn hay Luân hồi, thế gian hay xuất thế gian. Tất cả những danh tự đó không hề có một thật chất trường tồn. Thời đó, quan điểm này đã ngược hẳn giáo lý của
Thượng toạ bộ (sa. sthaviravādin, pi. theravādin).Các vị thuộc Đại chúng bộ xem đức Phật là con người siêu thế, với thân tâm hoàn toàn thanh tịnh. Đó là khái niệm đầu tiên dẫn đến quan điểm "Phật siêu việt" sau này của Đại thừa Phật giáo. Đại chúng bộ xem đức Phật là sống vô tận, đã đạt Nhất thiết trí, toàn năng, thể nhập đại định vĩnh cửu.
Đại sự (sa. mahāvastu) một tác phẩm của
Thuyết xuất thế bộ (sa. lokottaravādin)—được xếp vào Đại chúng bộ—nói như sau về tính chất xuất thế, siêu việt của chư Phật:
Nguyên văn tiếng PhạnDịch nghĩaCác vị này cũng tin rằng Bồ Tát có thể chủ động tái sinh vào cảnh khổ, thí dụ để xoa dịu đau khổ của chúng sinh trong địa ngục, để giảng pháp và để nuôi thiện nghiệp cho các chúng sinh đó.