Văn_minh_Etrusca
Văn_minh_Etrusca

Văn_minh_Etrusca

Nền văn minh Etrusca là một nền văn minh cổ của Ý từng tồn tại ở khu vực mà ngày nay tương ứng với vùng Toscana, phía nam sông Arno, phía tây Umbria, phía bắc và trung Lazio[1], thung lũng sông Po mà ngày nay là vùng Emilia-Romagna, phía đông nam Lombardia và miền nam Veneto, và ở phía nam tại một sống vùng thuộc Campania. Được phân biệt bởi ngôn ngữ độc đáo của nó, nền văn minh tồn tại từ vào khoảng năm 700 TCN[2], cho đến khi nó bị đồng hóa và Cộng hòa La Mã, bắt đầu từ cuối thế kỉ thứ IV TCN với cuộc chiến tranh La Mã - Etruscan[2].Văn hóa Etrusca ở Ý phát triển vào khoảng sau năm 900 TCN, tiếp nối văn hóa Villanovathời đại đồ sắt, được coi là giai đoạn lâu đời nhất của văn minh Etruscan.[3][4][5][6][7]Dù sau này đã nhường chỗ cho các nền văn minh Hy Lạp cổ đại trong các thời kì Đông phương hóathời kì Hellenistic (khoảng thế kỉ VII TCN), tuy nhiên khi mà RomaVương quốc La Mã vẫn còn ở buổi đầu thành lập, thì nền văn minh Etrusca đã phát triển rực rỡ ở ba liên minh các thành phố lớn, gồm: Etruria (Toscana, Latium và Umbria), vùng thung lũng sông Po và phía đông Anpơ, và vùng Campania.[8][9] Vùng liên minh phía bắc được đề cập trong tác phẩm của Titus Livius.[10][11][12] Sự suy yếu kéo dài cho tới năm 500 TCN, vận mệnh chính trị của bán đảo Ý tuột khỏi tay người Etrusca,[13] và những thành phố cuối cùng của người Etrusca rơi về tay La Mã vào khoảng năm 100 TCN.Mặc dù người Etrusca đã xây dựng được cho mình một hệ thống chữ viết, tuy nhiên ngôn ngữ Etrusca mới chỉ được hiểu một phần, bên cạnh đó chỉ còn một số ít văn bản còn tồn tại, khiến cho việc tìm hiểu về xã hội và văn hóa của họ ngày nay phụ thuộc rất nhiều vào các nguồn từ Hy Lạp và La Mã. Chính trị dựa vào các thành phố nhỏ và có lẽ là các gia đình. Ở thời kì hoàng kim, tầng lớp thượng lưu Etrusca giàu lên rất nhanh nhờ buôn bán với người Celt ở phía bắc và người Hy Lạp ở phía nam, lấp đầy các ngôi mộ gia đình lớn của họ với những món đồ xa xỉ. Văn minh Hy Lạp cổ đại có ảnh hưởng lớn đến nghệ thuật và kiến trúc của người Etrusca, và thần thoại Hy Lạp trở nên quen thuộc đối với họ.

Tài liệu tham khảo

WikiPedia: Văn_minh_Etrusca http://www.mysteriousetruscans.com http://www.mysteriousetruscans.com/cities.html http://www.academia.edu/28000848/Ruma_Rasna_Die_et... http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Gazetteer/Pl... http://scholarworks.umass.edu/etruscan_studies/ http://www.umass.edu/etruscannews https://www.etymonline.com/search?q=etruscan https://web.archive.org/web/20080416143745/http://... https://www.khanacademy.org/humanities/ancient-art... https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Etrusc...