Viện Tài nguyên và Môi trường biển (tên giao dịch tiếng Anh: Institute of Marine Environment and Resources) là viện trực thuộc Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam, có chức năng nghiên cứu khoa học cơ bản, nghiên cứu triển khai, ứng dựng công nghệ, tư vấn và đào tạo cán bộ khoa học về các lĩnh vực tài nguyên - môi trường biển, vùng bờ biển và hải đảo. Đây là cơ sở nghiên cứu biển đầu tiên ở phía Bắc Việt Nam và là một trong ba viện đầu tiên của Viện Khoa học Việt Nam khi Viện này mới thành lập vào năm 1975. Sau khi đất nước thống nhất, vào năm 1976 một bộ phận lớn cán bộ khoa học của Viện di chuyển vào Nha Trang để tiếp quản Viện Hải dương học. Viện Tài nguyên và Môi trường biển (từ tháng 6 năm 2008) trở thành viện nghiên cứu cấp quốc gia trực thuộc Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam theo Nghị định số 62/2008/NĐ-CP ngày 12 tháng 5 năm 2008 của Chính phủ Việt Nam.Viện Tài nguyên và Môi trường biển có các lĩnh vực hoạt động chính là điều tra, nghiên cứu cơ bản vùng biển, bờ biển, hải đảo của Việt Nam; nghiên cứu, triển khai và ứng dụng công nghệ biển; hoạt động tư vấn, dịch vụ và chuyển giao công nghệ; xây dựng và phát triển bảo tàng hải dương học, cơ sở dữ liệu biển và đào tạo chuyên gia trong lĩnh vực tài nguyên và môi trường biển.[1]