Phó bảng Trần Xuân Sắc (
1848-
1919) là một danh sĩ của
Việt Nam cuối
thế kỷ XIX đầu
thế kỷ XX. Ông còn được đánh giá là một
nhà giáo giỏi, đã đào tạo được nhiều thế hệ học trò xuất sắc, như
Ngô Quang Đoan (con trai
Ngô Quang Bích)... Tên ông được đặt cho một con đường tại
thành phố Thái Bình.Ông sinh năm
1848, người làng
Đông Thành, tổng
Hà Cát, huyện
Giao Thủy, nay thuộc xã
Nam Hải,
Tiền Hải,
Thái Bình,
Việt Nam.
[1] Thời trẻ, ông theo học thầy
Nguyễn Doãn Cử[2]. Ông đỗ
cử nhân khoa
Mậu Dần (
1878), một năm sau đỗ
Phó bảng khoa
Kỷ Mão (
1879). Ông được bổ làm Hàn lâm viện kiểm thảo, sau đó đổi làm
Tri huyện Tiên Lữ (thuộc
Hưng Yên, Việt Nam). Tuy nhiên, chỉ một thời gian sau, do bất bình với
triều đình Huế về chính sách đầu hàng
thực dân Pháp, ông cáo quan về quê dạy học.
[1]Có lần ông đến chơi nhà người bạn thấy có bày lọ cắm
hoa lay ơn, ông đọc bài thơ:Lay ơn thảo tố tự Tây Phương
Tùng bả tây hoa đáo ngã bang
Nan dữ danh hoa tranh diện sắc
Kham ta hữu sắc cảnh vô hương.Bài dịch của
Vũ Đình Ngạn:Lay ơn hoa vốn ở
phương TâyThử hỏi ai đem đến nước này
Khó sánh danh hoa phê sắc đẹp
Vô hương hữu sắc đáng buồn thay.
[3]