Sponsianus
Sponsianus

Sponsianus

Sponsianus hay Sponsian là một chỉ huy quân đội hoặc một kẻ tiếm vị người La Mã không rõ lai lịch, có lẽ từng hoạt động ở tỉnh Dacia thuộc La Mã vào giai đoạn Khủng hoảng thế kỷ thứ Ba. Không có vị hoàng đế nào tên là Sponsianus trong các sử liệu La Mã cổ đại, và sự tồn tại của nhân vật này chỉ là phỏng đoán dựa trên một số đồng tiền La Mã được phát hiện vào khoảng thế kỷ thứ 18. Tuy nhiên, tính xác thực của chúng vẫn còn là đề tài gây nhiều tranh cãi.Các học giả tin vào bằng chứng tiền xu đã đưa ra rất nhiều giả thuyết liên quan đến cuộc đời của Sponsianus. Một giả thuyết cho rằng ông tự xưng đế vào khoảng những năm 260 CN, sau khi tỉnh Dacia bị cô lập khỏi phần lớn Đế quốc La Mã dưới đời Gallienus.[1] Có giả thuyết cho rằng ông hoạt động dưới đời hoàng đế Marcus Julius Philippus hoặc Philippus II.[2] Song le, nhiều học giả theo truyền thống cho rằng những đồng tiền kia, kèm theo tính lịch sử của Sponsianus, đều chỉ là giả tạo.Một nghiên cứu năm 2022 của Paul Pearson kết luận những đồng xu ấy là thật, và nhiều khả năng Sponsianus cũng có thật.[3] Tuy vậy, song song với những lời khen ngợi, nghiên cứu này cũng nhận phải nhiều chỉ trích. Tóm lại, nhân vật Sponsianus có thật hay không vẫn còn là một bí ẩn còn bỏ ngỏ.[4][5]

Tài liệu tham khảo

WikiPedia: Sponsianus //pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/36417346 //doi.org/10.1371%2Fjournal.pone.0274285 //www.worldcat.org/issn/1932-6203 https://www.bbc.com/news/science-environment-63636... https://www.newsweek.com/roman-emperor-thought-fak... https://www.theguardian.com/science/2022/nov/23/co... https://archive.org/details/bub_gb_adxSECl4cdoC/pa... https://archive.org/details/herrscherwechsel0000ha... https://archive.org/details/howromefelldeath0000go... https://archive.org/details/odarci-vol-2/Ilkka%20S...