Đế quốc La Mã (tiếng Latinh: Imperium Rōmānum, tiếng Latin cổ: [ɪmˈpɛ.ri.ũː roːˈmaː.nũː]; tiếng Hy Lạp Koine: Βασιλεία τῶν Ῥωμαίων, tr. Basileia tōn Rhōmaiōn) là giai đoạn nối tiếp chế độ cộng hòa của La Mã cổ đại, nó bao gồm những vùng lãnh thổ rộng lớn nằm xung quanh Địa Trung Hải ở châu Âu, Bắc Phi và Tây Á và được cai trị bởi các hoàng đế. Bắt đầu từ sự lên ngôi của Caesar Augustus cho tới giai đoạn khủng hoảng quân sự thế kỷ thứ Ba, nó là một chế độ nguyên thủ với Ý là trung tâm của các tỉnh và thành phố Roma của nó là kinh đô duy nhất (27 TCN – 286). Đế quốc La Mã sau đó được cai trị bởi nhiều vị hoàng đế và được chia thành Đế quốc Tây La Mã, đóng đô ở Milan và sau này là ở Ravenna, và một Đế quốc Đông La Mã, đóng đô ở Nicomedia và sau này là ở Constantinopolis. Roma vẫn là kinh đô trên danh nghĩa của cả hai nửa cho đến tận năm 476, khi nó gửi phù hiệu của đế quốc tới Constantinopolis (người Hy Lạp cổ đại gọi nó là Byzantium) sau khi Ravenna bị những người man rợ dưới quyền Odoacer chiếm giữ và tiếp sau là sự lật đổ Romulus Augustus. Sự sụp đổ của đế quốc Tây La Mã gây ra bởi các vị vua người German, cùng với sự Hy Lạp hóa đế quốc Đông La Mã thành đế quốc Đông La Mã, thường được sử dụng để đánh dấu sự kết thúc của La Mã cổ đại và bắt đầu thời kỳ Trung Cổ.Nền Cộng hòa La Mã đã thay thế chế độ quân chủ của La Mã vào thế kỷ thứ 6 TCN, nó đã trở nên bất ổn nghiêm trọng bởi các cuộc nội chiến và xung đột chính trị. Vào giữa thế kỷ thứ 1 TCN, Julius Caesar đã được bổ nhiệm làm độc tài suốt đời và tiếp đó ông đã bị ám sát vào năm 44 TCN. Các cuộc nội chiến và đặt ra ngoài vòng pháp luật đã tiếp tục, đỉnh điểm của chúng là chiến thắng của Octavian, người con nuôi của Caesar, trước Marcus Antonius và Cleopatra tại Trận Actium vào năm 31 TCN. Năm sau, Octavian đã chinh phục nhà Ptolemaios của Ai Cập, điều này đã đặt dấu chấm hết cho thời kỳ Hy Lạp hóa mà đã bắt đầu bằng các cuộc chinh phục của Alexandros Đại đế của Macedonia vào thế kỷ thứ 4 TCN. Quyền lực của Octavian khi đó là bất khả thách thức và vào năm 27 TCN, viện nguyên lão La Mã đã chính thức ban cho ông quyền lực tuyệt đối và tước hiệu mới Augustus, điều này khiến cho ông trở thành vị hoàng đế đầu tiên.Hai thế kỷ đầu tiên của đế quốc là một thời kỳ ổn định và thịnh vượng chưa từng thấy được biết đến như là Pax Romana ("Thái Bình La Mã"). Đế quốc đạt tới đỉnh cao về lãnh thổ của nó dưới triều đại của Trajan (98–117 CN ). Một giai đoạn bất ổn và suy tàn ngày càng tăng đã bắt đầu bằng triều đại của Commodus. Vào thế kỷ thứ 3 TCN, đế quốc đã trải qua một cuộc khủng hoảng đe dọa đến sự tồn tại của nó, nhưng nó đã được tái thống nhất lại dưới triều đại của Aurelianus. Trong một nỗ lực để ổn định lại đế quốc, Diocletianus đã thiết lập hai triều đình đế quốc ở Đông phương Hy Lạp và Tây phương Latinh. Thiên chúa giáo đã nắm được quyền lực vào thế kỷ thứ 4 CN sau sắc lệnh Milan vào năm 313 và sắc lệnh Thessalonica vào năm 380. Một thời gian ngắn sau đó, Thời đại di dân mà bao gồm các cuộc xâm lăng lớn của những bộ tộc người German và người Huns dưới trướng vua Attila đã dẫn đến sự suy tàn của đế quốc Tây La Mã và xém tí nữa tiến vào thủ đô Constantinopolis của Đế quốc Đông La Mã. Cùng với sự thất thủ của Ravenna dưới bàn tay của người Heruli, sự kiện Odoacer lật đổ Romulus Augustulus vào năm 476 CN , đế quốc Tây La Mã cuối cùng đã sụp đổ và nó đã bị hoàng đế Zeno bãi bỏ chính thức vào năm 480 CN . Đế quốc Đông La Mã, được biết đến sau này với tên gọi là Đế quốc Đông La Mã,sau khi Đế quốc La Mã phía Tây bị sụp đổ thì Đế quốc La Mã phía Đông đóng vai trò như là một cường quốc bậc nhất ở Trung Đông trước sự chiến tranh với các Đế quốc Ả Rập hồi giáo càn quét dữ dội vào lãnh thổ Đông La Mã.Vào thế kỉ thứ 15 Đế quốc Đông La Mã đã sụp đổ sau khi Constantinopolis thất thủ bởi bàn tay của người Ottoman dưới triều đại của Mehmed II vào năm 1453 kết thúc hơn 1000 năm tồn tại của Đế quốc này.Do quy mô rộng lớn và sự lâu dài đế quốc La Mã, các thể chế và văn hóa của Rome đã có ảnh hưởng sâu sắc và lâu dài đối với sự phát triển của ngôn ngữ, tôn giáo, kiến trúc, triết học, luật pháp, và các hình thái chính quyền ở những vùng lãnh thổ mà nó cai trị, đặc biệt là ở châu Âu. Tiếng Latin của người La Mã đã phát triển thành nhóm ngôn ngữ Rôman của thời trung cổ và hiện đại, trong khi tiếng Hy Lạp Trung Cổ đã trở thành ngôn ngữ của đế quốc Đông La Mã. Việc chấp nhận Thiên Chúa giáo của nó đã dẫn đến việc hình thành nên Nhà nước Thiên Chúa giáo trong thời kỳ Trung Cổ. Nghệ thuật Hy Lạp và La Mã đã có ảnh hưởng sâu sắc đến thời kỳ Phục Hưng ở Ý vào giai đoạn cuối thời kỳ Trung cổ, trong khi đó chế độ cộng hòa của La Mã đã ảnh hưởng đến sự phát triển về mặt chính trị của các nhà nước cộng hòa sau này chẳng hạn như Mỹ và Pháp. Các văn thể của luật La Mã đã để lại di sản trong nhiều hệ thống pháp luật ngày nay, chẳng hạn như là bộ luật Napoleon. Truyền thống kiến trúc của Rome đã giữ vai trò như là nền tảng cho kiến trúc Tân cổ điển.