Một
Hệ tọa độ Descartes xác định vị trí của một điểm (point) trên một mặt phẳng (plane) cho trước bằng một cặp số tọa độ (x, y). Trong đó, x và y là 2 giá trị được xác định bởi 2 đường thẳng có hướng vuông góc với nhau (cùng đơn vị đo). 2 đường thẳng đó gọi là
trục tọa độ (coordinate axis) (hoặc đơn giản là trục); trục nằm ngang gọi là
trục hoành, trục đứng gọi là
trục tung; điểm giao nhau của 2 đường gọi là
gốc tọa độ (origin) và nó có giá trị là (0, 0).Hệ tọa độ này là ý tưởng của
nhà toán học và
triết học người Pháp
René Descartes thể hiện vào năm
1637 trong hai
bài viết của ông. Trong phần hai của bài
Phương pháp luận (Descartes) (
tiếng Pháp: Discours de la méthode, tựa Pour bien conduire sa raison, et chercher la vérité dans les sciences), ông đã giới thiệu ý tưởng mới về việc xác định vị trí của một
điểm hay vật thể trên một bề mặt bằng cách dùng hai trục giao nhau để đo. Còn trong bài
La Géométrie, ông phát triển sâu hơn khái niệm trên.Descartes là người đã có công hợp nhất
đại số và
hình học Euclide. Công trình này của ông có ảnh hưởng đến sự phát triển của ngành
hình học giải tích,
tích phân, và
khoa học bản đồ.Ngoài ra, ý tưởng về hệ tọa độ có thể được mở rộng ra
không gian ba chiều (three-dimensional space) bằng cách sử dụng 3 tọa độ Descartes (nói cách khác là thêm một trục tọa độ vào một hệ tọa độ Descartes). Một cách tổng quát, một hệ tọa độ n-chiều có thể được xây dựng bằng cách sử dụng n tọa độ Descartes (tương đương với n-trục).