Hypatia[lower-alpha 1] (sinh k. 350-370; mất 415) là một triết gia
thời kì Hy Lạp hóa,
nhà thiên văn học, và
nhà toán học người
Hy Lạp, ở
Alexandria,
Ai Cập, khi đó là một phần của
Đế quốc Đông La Mã. Bà là một nhà tư tưởng lớn thuộc trường phái Tân Plato ở Alexandria, nơi bà dạy về
triết học và
thiên văn học.
[5] Bà là nhà toán học nữ đầu tiên có cuộc đời được ghi chép xác đáng.
[6] Hypatia nổi tiếng trong thời đại của bà như một người thầy vĩ đại và là một nhà cố vấn thông thái.Hypatia là một
người ngoại giáo, nhưng bà rất khoan dung đối với những người
Kitô giáo và đã từng dạy dỗ nhiều học trò Kitô giáo, bao gồm
Synesius, sau này là Tổng giám mục Ptolemais. Các tài liệu cổ ghi lại rằng Hypatia được nhiều người ngoại giáo và người Kitô giáo yêu mến và bà có ảnh hưởng lớn đối với giới tinh hoa chính trị ở Alexandria. Tuy nhiên đến cuối đời, chính bà trở thành nạn nhân của các mâu thuẫn chính trị. Tháng 3 năm 415 sau công nguyên, Hypatia bị sát hại dã man bởi một đám đông người Kitô giáo
[7][8]Vụ sát hạt Hypatia đã gây chấn động cả đế quốc, khiến bà được coi như một "người
tử vì triết học", dẫn tới việc những người theo trường phái Tân Plato sau này như
Damascius càng trở nên nhiệt thành chống Kitô giáo. Đến thời
trung cổ, Hypatia được coi là biểu tượng của đức hạnh Kitô giáo và các học giả tin rằng bà là khởi nguồn của truyền thuyết về
Thánh Catherine của Alexandria. Trong
Thời đại Khai sáng, bà trở thành một biểu tượng của sự chống đối
Nhà thờ Công giáo. Vào thế kỷ 19, trong văn học châu Âu, đặc biệt là cuốn tiểu thuyết
Hypatia năm 1853 của
Charles Kingsley, đã ca tụng bà là "triết gia Hy Lạp cuối cùng". Trong thế kỷ 20, Hypatia được coi là một biểu tượng cho cuộc vận động đòi quyền lợi cho phụ nữ, tiền thân của
phong trào nữ quyền. Kể từ cuối thế kỷ 20, cái chết của Hypatia nhiều khi được gắn với sự phá hủy của
Thư viện Alexandria, mặc dù trong lịch sử thực tế, thư viện đã không còn tồn tại ở thời của Hypatia.
[9]