Ankylosaurus (
/ˌæŋkəloʊˈsɔːrəs/,
[1] "thằn lằn hợp nhất") là một
chi khủng long vận giáp (
Thyreophora) từng sống ở khu vực ngày nay là miền tây
Bắc Mỹ. Các
thành hệ địa chất của
hóa thạch chi này có niên đại cuối
kỷ Phấn Trắng, khoảng 68-66 triệu trăm trước đây, làm cho nó trở thành một trong những giống
khủng long phi điểu cuối cùng trên
Trái Đất trước khi
sự kiện tuyệt chủng Phấn Trắng-Cổ Cận xảy ra. Được đặt tên bởi
Barnum Brown vào năm 1908 với loài duy nhất là
A. magniventris ("bụng lớn"), cho tới nay vẫn chưa tim thấy bộ xương nào hoàn chỉnh ngoại trừ một số hóa thạch rải rác. Tuy vậy, Ankylosaurus vẫn thường được xem là
nguyên mẫu của phân bộ
Ankylosauria (
giáp long), dù cho nó có một số đặc điểm khác thường và dù cho các chi khác trong phân bộ có hóa thạch hoàn chỉnh hơn.Có lẽ là thành viên lớn nhất trong họ
Ankylosauridae (
giáp long đuôi chùy), Ankylosaurus được ước tính dài từ 6 đến 8 mét (19,7 đến 26,2 ft) và nặng từ 4,8 đến 8 tấn (5,3 đến 8,8 tấn thiếu).
Đi bằng bốn chân, Ankylosaurus sở hữu một thân hình rộng, chắc nịch, hộp sọ thấp, rộng, với hai sừng mọc từ sau đầu chĩa về phía sau và hai sừng khác dưới hai sừng này bẻ về sau và dưới. Khác với các giáp long khác, lỗ mũi của Ankylosaurus hướng về hai bên thay vì đằng trước. Phía trước hàm có một cái mỏ che các hàng răng nhỏ hình lá ở trong miệng. Toàn thân được phủ dưới những phiến giáp gọi là
vảy xương, cổ cũng được bọc bởi những nửa vòng xương, và ở chóp đuôi, xương kết lại thành một cái chùy lớn. Các xương ở sọ và một số phần khác của cơ thể đều kết lại với nhau, làm tăng khả năng chịu lực tác động từ bên ngoài. Tên chi ("thằn lằn hợp nhất") cũng từ đó mà ra.Ankylosaurus có lẽ là một động vật chậm chap. Tuy nhiên, nó có thể thực hiện những động tác nhanh khi cần. Cái mõm rộng cho thấy đây là một chi
gặm bừa. Các
xoang và khoang ở mũi có thể để cân bằng nhiệt và nước hoặc đóng vai trò nào đó trong việc phát âm. Cái chùy lớn ở cuối đuôi có lẽ được dùng để tự vệ trước kẻ thù ăn thịt hoặc để
đánh nhau. Hóa thạch Ankylosaurus được tìm thấy ở thành hệ
Hell Creek,
Lance,
Scollard,
Frenchman và
Ferris. nhưng có vẻ như chi này hiếm thấy trong môi sinh lúc bấy giờ. Dù sống cùng thời với các
giáp long xương kết, phạm vi và
ổ sinh thái của hai họ này có vẻ không trùng nhau, với Ankylosaurus chuộng cao nguyên còn họ còn lại ưa những vùng đất thấp. Đương thời, Ankylosaurus sống cùng với các khủng long khác như
Tyrannosaurus,
Triceratops và
Edmontosaurus. Bà con gần nhất của nó trên phương diện tiến hóa có khả năng là
Anodontosaurus và
Euoplocephalus.