Động vậtĐộng vật có dây sốngBò sátKhủng long
Khủng long là một nhóm
bò sát[phụ chú 1] thuộc
nhánh Dinosauria, xuất hiện lần đầu vào
kỷ Tam Điệp khoảng 243 - 233,23 triệu năm trước đây, mặc dù nguồn gốc chính xác và các mốc thời gian trong
quá trình tiến hóa của chúng hiện đang là đề tài nghiên cứu tích cực. Kể từ sau
sự kiện tuyệt chủng Tam Điệp-Jura (201,3 triệu năm trước), khủng long trở thành nhóm
động vật có xương sống chiếm ưu thế nhất xuyên suốt qua
kỷ Jura cho đến cuối
kỷ Phấn Trắng, khi
sự kiện tuyệt chủng Phấn Trắng-Cổ Cận (66 triệu năm trước) diễn ra làm tuyệt chủng hầu hết các nhóm khủng long và 3/4 các loài
động vật,
thực vật trên
Trái Đất, đánh dấu kết thúc
Đại Trung Sinh và bắt đầu
Đại Tân Sinh. Các ghi nhận
hóa thạch cho thấy
chim là
khủng long có lông vũ, tiến hóa từ một nhóm lớn hơn là
khủng long chân thú vào
thế Jura muộn. Do đó, chim là hậu duệ duy nhất còn sót lại ngày nay của khủng long và khủng long vẫn chưa thực sự tuyệt chủng hoàn toàn theo nghĩa đen như vẫn thường được nói. Khủng long vì thế có thể được chia thành hai loại là
khủng long phi điểu (tức là tất cả các loại khủng long khác chim) và
khủng long gia cầm (tức là các loài
chim hiện nay). Theo phân loại khoa học hiện nay thì khủng long gia cầm thuộc một nhánh nhỏ của khủng long có lông vũ mà khủng long có lông vũ lại thuộc một nhánh nhỏ của khủng long chân thú.Khủng long là một nhóm đa dạng từ
phân loại,
hình thái đến
sinh thái. Chim, với hơn 10,000 loài còn sinh tồn, là nhóm động vật có xương sống đa dạng nhất ngoài
bộ Cá vược. Theo các bằng chứng hóa thạch, các nhà
cổ sinh đã nhận ra 500
chi và hơn 1000
loài khủng long phi điểu. Khủng long có mặt ở khắp các châu lục, qua những
loài hiện còn (chim) cũng như những hóa thạch còn sót lại. Suốt nửa đầu của thế kỷ XX, trước khi chim được xem là khủng long, hầu hết cộng đồng khoa học tin rằng khủng long là động vật chậm chạp và
biến nhiệt. Tuy nhiên hầu hết
các nghiên cứu những năm 1970 đã chỉ ra rằng khủng long là động vật hoạt động tích cực với khả năng
trao đổi chất cao và thích nghi tốt cho quan hệ xã hội. Một số
ăn thực vật, số khác
ăn thịt. Có bằng chứng cho thấy tất cả khủng long đều
đẻ trứng, và xây
tổ là một đặc điểm phụ của tất cả khủng long, cả chim lẫn phi điểu.Tổ tiên khủng long
đi bằng hai chân. Tuy thế rất nhiều chi khủng long
đi bằng bốn chân, và một số chi có thể thay đổi giữa 2 dạng. Cấu trúc sừng và mào là phổ biến ở tất cả các nhóm khủng long, và vài nhóm thậm chí còn phát triển các biến đổi
bộ xương như
giáp mô hoặc
gai. Trong khi khủng long hiện đại (chim) khá nhỏ để thuận tiện cho việc bay lượn (tất nhiên vẫn có một vài loài chim không thể bay), nhiều loài khủng long có cơ thể rất lớn. Chi
khủng long chân thằn lằn lớn nhất có thể đạt tới 39,7 mét (130 foot) chiều dài và 18 m (59 ft) chiều cao. Dù vậy, ý nghĩ rằng khủng long đa số đều to lớn là sai lầm, vì hóa thạch lớn có khuynh hướng được giữ lâu hơn. Nhiều chi khủng long khá là nhỏ, vi dụ
Xixianykus chỉ dài khoảng 50 xentimét (20 inch).Kể từ khi hóa thạch khủng long lần đầu tiên được ghi nhận trong những năm đầu thế kỷ XIX, bộ xương hoặc mô hình hóa thạch của chúng đã trở thành điểm tham quan ưa thích tại các viện bảo tàng, và khủng long đã trở thành một phần của văn hóa thế giới. Kích thước khổng lồ của một số nhóm khủng long, cũng như bản chất có vẻ huyền bí và quái vật, đã đảm bảo cho sự xuất hiện của chúng trong những quyển sách và bộ phim bán chạy nhất như
Jurassic Park. Sự nhiệt tình của công chúng đã dấn đến các tài trợ đáng kể cho nghiên cứu khủng long, và những khám phá mới thường xuyên được cập nhật bởi các phương tiện truyền thông.