Vô thức là những quá trình xảy ra trong tiềm thức (một trong hai phần của tâm trí: nhận thức và tiềm thức) của con người, những việc xảy ra một cách tự động, chiếm hầu hết các hoạt động trong ngày của chúng ta, có thể gọi là thói quen. Nó có ảnh hưởng đến quá trình tư duy, trí nhớ, và các động cơ tiềm ẩn.
[1]Vô thức được ví như phần chìm của tảng băng tâm linh (đơn giản là tâm trí), góp phần quyết định trong việc hình thành các khuynh hướng (tính cách) của mỗi cá nhân. Trong vùng vô thức liên tục diễn ra cuộc đấu tranh giữa
bản năng với
bản ngã, giữa phần "con" và "người" và bản năng sẽ bị dồn nén lại trong hàng rào kiểm duyệt (censure) không cho vượt qua lên tầng
ý thức được. Nên những xung lực này chỉ biểu hiện phần nào trong các giấc mơ và phần lớn trong các chứng
loạn thần kinh (névroses). Vô thức nằm ở đáy sâu tăm tối của tâm linh nên không thể thực nghiệm và không thể khảo sát được bằng các
trắc nghiệm. Vô thức có thể được thay đổi nhờ vào các câu khẳng định, cảm xúc cao trào, tưởng tượng và sự lập lại. Hoạt động này nếu được lập lại đủ số lần có thể ảnh hưởng đến vô thức.Vô thức là vấn đề chính trong
phân tâm học được
Sigmund Freud khảo sát và sáng lập từ năm
1880.S. Freud là người đầu tiên khảo sát vô thức bằng phép liên tưởng tự do dựa trên quan sát thực tế. Ông đã đóng góp rất lớn cho
tâm bệnh học, giúp con người hiểu thêm về mình, về người khác, và cách hóa giải các xung lực bằng
phân tâm (còn gọi là Tâm lý chiều sâu).