Sergei Petrovich Novikov (hay
Serguei) (
tiếng Nga: Сергей Петрович Новиков) (sinh 20 tháng 3 năm 1938) là
nhà toán học Liên Xô và
Nga. Ông nổi tiếng với các nghiên cứu về
tô pô đại số và
lý thuyết soliton.Novikov sinh tại
Gorky,
Liên Xô (bây giờ là
Nizhny Novgorod,
Nga). Ông lớn lên trong gia đình có truyền thống toán học. Cha ông,
Pyotr Novikov, người đã chứng minh được
vấn đề từ trong lý thuyết nhóm. Mẹ ông
Ludmila và người chú
Mstislav cũng là các nhà toán học.Năm 1955 ông vào học
Đại học Quốc gia Moskva (tốt nghiệp năm 1960). Năm 1965 ông nhận bằng tiến sĩ toán học tại trường này. Năm 1966 ông trở thành thành viên dự khuyết của
Viện hàn lâm khoa học Liên Xô.Lĩnh vực nghiên cứu của ông tập trung chủ yếu về lĩnh vực tô pô học. Ông đã chứng minh được tính bất biến tô pô của
lớp Pontryagin hữu tỉ và đã đề xuất ra
phỏng đoán Novikov, một trong những phỏng đoán lớn chưa giải được của tô pô học. Nhờ chứng minh trên mà ông được trao
Huy chương Fields năm 1970.Năm 1971, Novikov làm việc tại
Viện Vật lý lý thuyết Landau thuộc viện hàn lâm khoa học Liên Xô. Năm 1981, ông trở thành thành viên chính thức của viện (từ 1991 viện đổi tên gọi thành
viện hàn lâm khoa học Nga).Năm 1984 ông được bầu làm thành viên của
Viện hàn lâm khoa học và nghệ thuật Secbi.Từ 2004, Novikov là trưởng bộ môn hình học và tô pô tại
Viện Toán học Steklov. Ông cũng là giáo sư tại
Đại học Maryland, College Park và là nghiên cứu viên cao cấp của Viện Vật lý lý thuyết Landau ở
Moskva.Năm 2005, Novikov được trao
Giải Wolf Toán học cho những đóng góp của ông về
tô pô đại số,
tô pô vi phân và
vật lý toán.