Tiết
Lập xuân là một khái niệm trong công tác lập lịch của các nước phương Đông chịu ảnh hưởng của nền
văn hóa Trung Hoa cổ đại. Nó là một trong số hai mươi tư
tiết khí của các lịch
Trung Quốc,
Việt Nam,
Nhật Bản,
Triều Tiên.Vì lịch của người Trung Quốc, cũng như Việt Nam cổ đại, bị nhiều người lầm tưởng là
âm lịch thuần túy nên rất nhiều người cho rằng nó được tính theo chu kỳ của
Mặt Trăng quay xung quanh
Trái Đất. Trên thực tế lịch Trung Quốc cổ đại là một loại
âm dương lịch nên nếu giải thích theo thuật ngữ của lịch hiện đại ngày nay (
lịch Gregory) thì nó được tính theo vị trí của Trái Đất trong chu kỳ chuyển động trên
quỹ đạo của mình xung quanh
Mặt Trời. Nếu tính
điểm xuân phân là gốc (
kinh độ Mặt Trời bằng 0°) thì vị trí của điểm lập xuân là kinh độ Mặt Trời bằng 315°. Do vậy ngày bắt đầu tiết Lập xuân được tính theo
dương lịch hiện đại và nó thông thường rơi vào ngày
4 hoặc
5 tháng 2 dương lịch tùy theo từng năm.Theo quy ước, tiết lập xuân là khoảng thời gian bắt đầu từ khoảng ngày 4 hay 5 tháng 2 khi kết thúc tiết
đại hàn và kết thúc vào khoảng ngày 18 hay 19 tháng 2 trong lịch Gregory theo các múi giờ Đông Á khi tiết
vũ thủy bắt đầu.Ngày lập xuân được coi là ngày bắt đầu
mùa xuân ở Việt Nam, Trung Quốc và một số nước khác gần khu vực
xích đạo ở
Bắc Bán cầu Trái Đất. Đối với các nước ở cao hơn về phía bắc thì ngày bắt đầu của mùa xuân là ngày diễn ra điểm
xuân phân tính theo
lịch Gregory. Thời điểm này ở
Nam bán cầu Trái Đất là đầu
mùa thu.Xét về mặt thời tiết, khí hậu thì từ thời điểm này trở đi ở
miền bắc Việt Nam-tính từ
đèo Hải Vân trở ra, do ảnh hưởng giao thời của hai luồng
gió giao mùa là gió đông-bắc và gió đông-nam, bắt đầu có
mưa nhỏ kéo dài còn gọi là
mưa phùn làm độ ẩm của không khí và đất lên cao gây ra hiện tượng
nồm (hiện tượng làm hơi nước ngưng tụ lại trên bề mặt các đồ vật tiếp giáp gần với mặt đất cũng như nhà cửa). Trong nông nghiệp thì hiện tượng này mang lại một số lợi ích do cây trồng bắt đầu có đủ lượng nước cần thiết để phát triển. Tuy nhiên trong đời sống hàng ngày thì thời tiết như vậy gây ra nhiều khó khăn như các loại bệnh tật đối với người và gia cầm, gia súc cũng như cây trồng, do các loại vi khuẩn có điều kiện thuận lợi để phát triển do
độ ẩm cao và nhiệt độ môi trường thích hợp.