Hiến_pháp_Pháp_năm_1958
Hiến_pháp_Pháp_năm_1958

Hiến_pháp_Pháp_năm_1958

Hiến pháp Pháp năm 1958 là luật pháp căn bản của Đệ ngũ cộng hoà, chế độ đang có của Pháp. Là một trong những hiến pháp bền vững nhất của Pháp, mặc dù được sửa đổi 24 lần.Trước bối cảnh chiến tranh thô bạo ở Algérie Hiến pháp được viết để chấm dứt tình hình chính quyền không vững vàng và ngăn chặn đảo chính quân sự; điểm riêng của chế độ mới là ngành hành chính được củng cố thêm. Tư tưởng của hai người ảnh hưởng hiến pháp: Michel Debré, lấy ý tưởng từ chính thể của Anh có Thủ tướng giữ chính quyền; và Tướng de Gaulle, muốn lập Tổng thống làm người bảo đảm các cơ quan nhà nước, theo như các nguyên tắc ông đặt ra trong các bài phát biểu ở Bayeux và Épinal vào năm 1946.Hiến pháp năm 1958 biến Tổng thống thành cơ quan rất quan trọng của quốc gia. Tuy nhiên, Pháp vẫn là nước cộng hoà đại nghị: thực sự, giống như Đệ tam cộng hoàĐệ tứ cộng hoà, Đệ ngũ cộng hoà phân quyền một cách mềm dẻo tức là Chính phủ được giải tán Hạ viện, Hạ viện được lật đổ Chính phủ, trái ngược với chế độ tổng thống phân quyền một cách cứng rắn, ngành hành chính không có quyền giải tán cơ quan làm luật, cơ quan làm luật không thể lật đổ ngành hành chính. Mặc dù vậy, quyền lực của Tổng thống vẫn vượt qua quyền hạn do Hiến pháp đặt ra, chủ yếu là vì: i) thói quen hành quyền của Charles de Gaulle, Tổng thống đầu tiên của Đệ ngũ cộng hoà, có hào quang chính trị và sức nặng lịch sử đáng kể có một không hai; ii) Tổng thống do tổng tuyển cử trực tiếp bầu ra từ năm 1962, trước đó do bỏ phiếu gián tiếp, làm tăng đáng kể ảnh hưởng chính trị của chức vị và nảy ra khái niệm “số đông tổng thống” không thể tưởng tượng nổi vào năm 1958. Một số chuyên gia hiến pháp xem Đệ ngũ cộng hoà là có tính “nửa tổng thống”; tuy nhiên, chính thức vẫn là chế độ đại nghị.Mặc dù Hiến pháp năm 1958 quy định Thủ tướng cầm đầu Chính phủ, trên thật tế quan hệ bên trong ngành hành chính dễ thay đổi, hoặc Tổng thống với số đông lập pháp hợp nhau, hoặc phải chung sống. Hợp nhau là lúc Hạ viện, Thủ tướng, Chính phủ, và Tổng thống đều cùng phe chính trị: Tổng thống hành sử quyền lực đáng kể, quyền lực hiến định của Thủ tướng bị hạn chế. Lạ lùng thay, chính chung sống mới gần tinh thần và chữ viết của Hiến pháp nhất: Thủ tướng một mình lãnh đạo số đông nghị viện, vì tổng thống không có đa số. Về chuyện này, Tổng thống François Mitterrand, đã hai lần phải chung sống (1986-1988 và 1993-1995), cho rằng “chung sống là Hiến pháp, không gì khác ngoài Hiến pháp mà là toàn bộ Hiến pháp.”[1]Lời nói đầu của Hiến pháp năm 1958 nói tới hai văn bản cơ bản: Tuyên ngôn Quyền con người và Quyền công dân năm 1789 và lời nói đầu của Hiến pháp năm 1946; năm 2004 Hiến chương Môi trường được thêm vào. Năm 1971 Hội đồng Bảo hiến quyết định lời nói đầu có hiệu lực ràng buộc, tức là ba văn bản này, các pháp lý bắt nguồn từ lời mở đầu, cùng toàn văn Hiến pháp là pháp luật cao nhất của Pháp.[2]Hội đồng Bảo hiến xem xét các đạo luật có đúng Hiến pháp hay không. Trước khi đạo luật được ban hành thì các nghị sĩ được xin Hội đồng xem xét, sau khi được ban hành thì công dân có quyền xin xem xét nếu cho rằng các quyền và tự do hiến định đang bị vi phạm. Toà Tham chính xem xét các văn bản điều chỉnh của Chính phủ như nghị định, pháp lệnh thi hành theo ủy quyền của Nghị viện, và lệnh cấp bộ có đúng Hiến pháp hay không.

Tài liệu tham khảo

WikiPedia: Hiến_pháp_Pháp_năm_1958 http://www.assemblee-nationale.fr/15/cri/2017-2018... http://www.assemblee-nationale.fr/histoire/suffrag... http://www.conseil-constitutionnel.fr/conseil-cons... http://www.conseil-constitutionnel.fr/conseil-cons... http://www.conseil-constitutionnel.fr/conseil-cons... http://www.conseil-constitutionnel.fr/conseil-cons... http://education.francetv.fr/epoque-contemporaine/... http://www.culture.gouv.fr/Wave/image/archim/Pages... http://www.textes.justice.gouv.fr/index.php?rubriq... http://www.legifrance.gouv.fr/Droit-francais/Const...