Harry Potter và tên tù nhân ngục Azkaban (tiếng Anh: Harry Potter and the Prisoner of Azkaban) là một quyển tiểu thuyết thuộc thể loại giả tưởng kỳ ảo được viết bởi văn sĩ người Anh J. K. Rowling, đây cũng là tập thứ 3 trong bộ truyện Harry Potter. Quyển sách theo chân Harry Potter, cậu phù thủy nhỏ, trong năm học thứ ba của mình tại Trường Phù thủy và Pháp sư Hogwarts. Cùng với hai người bạn thân là Ronald Weasley và Hermione Granger, Harry phát hiện ra Sirius Black, là một tù nhân trốn chạy từ ngục Azkaban, người được tin rằng là một trong những tay sai của chúa tể Voldemort.Quyển sách được xuất bản lần đầu tại Vương Quốc Anh vào ngày 8 Tháng Bảy năm 1999 bởi Nhà xuất bản Bloomsbury và tại Hoa Kỳ vào ngày 8 Tháng Chín năm 1999 bởi Nhà xuất bản Scholastic Inc.[1][2][3][4] Rowling nói tập này bà viết dễ dàng hơn và viết rất nhanh, bà đã hoàn thành nó chỉ mất 1 năm kể từ khi bắt tay vào viết. Cuốn sách đã được bán ra 68,000 bản chỉ trong 3 ngày đầu phát hành ở Hoa Kỳ và kể từ đó đã bán được hơn 3 triệu bàn trên khắp cả nước.[5] Quyển này đã thắng giải Whitbread Children's Book Award vào năm 1999, giải Bram Stoker Award, và giải Locus Award for Best Fantasy Novel vào năm 2000, cũng như vài giải thưởng khác nữa bào gồm của giải Hugo.Bộ phim điện ảnh dựa theo quyển truyện đã được phát hành vào năm 2004, thu được lợi nhuận hơn $796 triệu và nhận được nhiều lời khen ngợi. Ngoài ra, còn có các trò chơi video games dựa trên tập truyện này.Bản dịch tiếng Việt được nhà văn Lý Lan dịch và xuất bản bởi Nhà xuất bản Trẻ. Ban đầu, tập truyện được chia nhỏ và in thành 9 cuốn truyện nhỏ và được phát hành theo tiến độ chuyển ngữ. Sau đó, vì lý do tác quyền, quyển này đã được in thành sách vào tháng 12 năm 2002, với bìa sách do Nhà xuất bản Trẻ tự thiết kế, đây cũng là quyển duy nhất trong bộ tác phẩm không sử dụng bìa từ phiên bản của Hoa Kỳ.