Harry Potter và tên tù nhân ngục Azkaban (tựa gốc tiếng Anh: Harry Potter and the Prisoner of Azkaban) là bộ phim giả tưởng năm 2004, của đạo diễn Alfonso Cuarón và được Warner Bros. Pictures phát hành, dựa trên cuốn tiểu thuyết năm 1999 cùng tên của J. K. Rowling. Đây là phần tiếp theo của Harry Potter và Phòng chứa bí mật (2002) và là phần phim thứ ba của loạt phim nổi tiếng Harry Potter. Phim có sự tham gia của Daniel Radcliffe trong vai Harry Potter, cùng với Rupert Grint và Emma Watson trong vai những người bạn thân nhất của Harry lần lượt là Ron Weasley và Hermione Granger. Bộ phim kể về năm thứ ba của Harry tại Hogwarts và nhiệm vụ khám phá sự thật về quá khứ của cậu, bao gồm mối liên hệ giữa tên tù nhân Azkaban vừa trốn thoát mà Sirius Black có với Harry và cha mẹ quá cố của cậu.Với Tên tù nhân ngục Azkaban, quá trình sản xuất phim Harry Potter chuyển sang chu kỳ mười tám tháng. Cuarón được chọn làm đạo diễn từ một danh sách bao gồm Callie Khouri và Kenneth Branagh. Dàn diễn viên của các phần trước đã trở lại cho bộ phim, với sự bổ sung của Gary Oldman, David Thewlis và Emma Thompson, trong số những diễn viên khác. Đây là lần xuất hiện đầu tiên của Michael Gambon trong vai Giáo sư Albus Dumbledore, sau cái chết của Richard Harris vào năm 2002. Công việc quay phim chính bắt đầu vào tháng 2 năm 2003 tại Leavesden Film Studios. Đây là phim đầu tiên trong loạt phim sử dụng rộng rãi các địa điểm ngoài đời thực, với bối cảnh được xây dựng ở Scotland và cảnh quay ở London. Việc quay phim kết thúc vào tháng 11 năm 2003.Bộ phim được phát hành vào ngày 31 tháng 5 năm 2004 tại Vương quốc Anh và vào ngày 4 tháng 6 năm 2004 tại Bắc Mỹ. Đây là bộ phim Harry Potter đầu tiên sử dụng Công nghệ IMAX và được phát hành tại các rạp chiếu phim IMAX. Tên tù nhân ngục Azkaban thu về tổng cộng 797,5 triệu USD trên toàn thế giới, trở thành bộ phim có doanh thu cao thứ hai trong năm 2004. Bộ phim nhận được nhiều lời khen ngợi về sự chỉ đạo của Cuarón và diễn xuất của các diễn viên chính. Nó được cho là đã đánh dấu sự thay đổi đáng chú ý trong giọng điệu và phong cách đạo diễn của nhượng quyền thương mại, và thường được các nhà phê bình cũng như người hâm mộ coi là bộ phim Harry Potter hay nhất. Nó đã được đề cử cho hai giải Oscar, Nhạc phim xuất sắc nhất và Hiệu ứng hình ảnh xuất sắc nhất, tại Lễ trao giải Oscar lần thứ 77 năm 2005. Tiếp theo là Harry Potter và Chiếc cốc lửa vào năm 2005.