Chất chống vón,
phụ gia chống đông vón,
phụ gia chống đóng cục là một
chất phụ gia được đặt trong các
nguyên liệu dạng bột hoặc hạt, chẳng hạn như
muối ăn, sữa bột, và kẹo, để ngăn ngừa sự hình thành các cục vón và để dễ dàng đóng gói, vận chuyển, dễ chảy và tiêu thụ.
[1][2] Cơ chế đông vón phụ thuộc vào bản chất của vật liệu. Chất rắn kết tinh thường vón bằng cách hình thành cầu lỏng và sự hợp nhất sau đó của các vi tinh thể. Vật liệu vô định hình có thể đóng bánh bằng cách chuyển thủy tinh và thay đổi độ nhớt. Sự chuyển pha đa hình cũng có thể tạo ra tình trạng đóng cục.
[3] Chất chống đông vón khác với
chất chống đông (làm chất lỏng khó đông đặc hơn).Một số chất chống đông vón hoạt động bằng cách
hấp thụ độ ẩm dư thừa hoặc bằng cách phủ các hạt và làm cho chúng không thấm nước.
Calci silicat (CaSiO3), một chất chống vón thường được sử dụng, ví dụ trong muối ăn, hấp thụ cả nước và
dầu.Chất chống vón cũng được sử dụng trong các mặt hàng phi thực phẩm như
road salt,
[4] phân bón,
[5] mỹ phẩm,
[6] chất tẩy rửa tổng hợp,
[7] và trong chế xuất.Một số nghiên cứu cho rằng chất chống đông có thể có ảnh hưởng xấu đến thành phần dinh dưỡng của thực phẩm; một nghiên cứu như vậy chỉ ra rằng hầu hết các chất chống đóng cục dẫn đến sự suy giảm bổ sung của
vitamin C được thêm vào thực phẩm.
[8] Ở Việt Nam, tiêu chuẩn kỹ thuật cho chất đông vón được ghi trong quy chuẩn QCVN 4:4-2010/BYT.
[9]