Catherine de' Medici (tiếng Ý: Caterina de' Medici phát âm [kateˈriːna de ˈmɛːditʃi]; tiếng Pháp: Catherine de Médicis; (1519-04-13)13 tháng 4 năm 1519 – (1589-01-05)5 tháng 1 năm 1589), là một nữ quý tộc người Ý và trở thành Vương hậu nước Pháp từ năm 1547 đến năm 1559, với tư cách là vợ của Quốc vương Henri II của Pháp. Bà là mẹ của 3 vị Quốc vương liên tiếp kế vị nước Pháp: François II của Pháp; Charles IX của Pháp và Henri III của Pháp. Ngoài ra, bà còn là mẹ của Élisabeth de Valois, Vương hậu Tây Ban Nha, vợ của Felipe II cùng vị Vương hậu nổi tiếng của Pháp, Marguerite de Valois.Năm 1533, ở tuổi 14 Caterina kết hôn với Henri II, con trai thứ hai của Quốc vương nước Pháp François I và Vương hậu Claude, nhằm giúp phát triển quyền lợi của người bác của bà, Giáo hoàng Clêmentê VII. Năm 1547, Henri II đăng quang, với tên tiếng Pháp "Catherine de Médicis", Caterina trở thành Vương hậu nước Pháp. Tuy vậy, suốt thời gian trị vì, Henri II loại bỏ ảnh hưởng của Catherine và dành sự ưu ái cho Diane de Poitiers, tình nhân của nhà vua. Sau khi Henri II tử nạn năm 1559, Catherine đột ngột bị cuốn vào chính trường, trở thành nhiếp chính của tân vương mới 15 tuổi, François II. François II chết sau 1 năm trị vì, Catherine trở nên nhiếp chính đầy quyền lực cho con trai 10 tuổi của bà, Charles IX. Charles thăng hà năm 1574, Catherine lại tiếp tục là thế lực đáng kể khi con trai thứ ba của bà, Henri III, kế thừa ngôi Quốc vương nước Pháp.Catherine miệt mài nỗ lực bảo vệ ngai vàng, nhưng ba người con yếu đuối của bà gánh chịu nhiều thất bại khi họ trị vì nước Pháp trong một giai đoạn nhiễu nhương, đánh dấu bởi những cuộc nội chiến và Chiến tranh tôn giáo Pháp nối tiếp nhau bùng nổ. Lúc đầu, Catherine muốn thỏa hiệp với phong trào Huguenot bằng cách nhượng bộ họ có giới hạn; nhưng bà lại không chịu chấp nhận những nguyên tắc thần học căn cốt đối với người Huguenot, trong đó có quyền tự do thờ phụng dành cho mọi người. Trong tâm trạng hoang mang và giận dữ[1], Catherine từ bỏ lập trường hòa giải và phục hồi các biện pháp cứng rắn đối với những người bất đồng về niềm tin tôn giáo. Do đó, Catherine bị xem là người chịu trách nhiệm về những hành động tàn bạo của vương quyền, đặc biệt là vụ Thảm sát Ngày lễ Thánh Barthélemy năm 1572 khi hàng ngàn người Huguenot bị tàn sát ở Paris và trên khắp nước Pháp. Một số sử gia đương đại miêu tả Catherine theo hướng tích cực hơn, bỏ qua những hành động thái quá của bà, tuy các chứng cớ về những điều này có thể tìm thấy trong những lá thư bà đã viết[2]. Trong thực tế, thẩm quyền của bà bị hạn chế bởi các cuộc nội chiến, và trong nỗ lực tuyệt vọng, bà đã cố làm hết sức mình để kiểm soát một vương quốc đang đắm chìm vào bạo loạn. Vì vậy, Catherine theo đuổi những đối sách cực đoan hầu bảo vệ vương quyền của Nhà Valois bằng mọi giá. Bên cạnh đó, bà còn quan tâm đến việc bảo trợ các loại hình nghệ thuật trong nỗ lực tô điểm cho một vương triều đang thời suy vi[3]. Từ góc nhìn này, các sử gia hiện đại xem Catherine như là một nhà cai trị bị đặt vào một tình thế khó khăn buộc phải đối phó với những vấn nạn đặc thù hầu như không thể giải quyết nổi. Cũng có những tranh cãi liệu quyền cai trị của các con trai của Catherine có thể kéo dài lâu đến thế nếu không có sự bảo hộ của bà mẹ luôn kiên định với quyết tâm bảo vệ vương quyền của dòng họ.[4] Các sử gia đã gọi những năm trị vì của những vị quốc vương này là Thời đại của Catherine de Médicis (The age of Catherine de' Medici), kéo dài 30 năm[5]. Theo nhà sử học Mark Strage, Catherine là người phụ nữ quyền lực nhất châu Âu vào thế kỉ 16.