KinhLuận Bát-nhã-ba-la-mật-đa kinh (zh. 般若波羅蜜多經, sa. prajñāpāramitāsūtra), cũng được gọi là
Ma-ha-bát-nhã-ba-la-mật-đa kinh,
Huệ đáo bỉ ngạn kinh , "Kinh với trí huệ đưa người qua bờ bên kia", là một bộ kinh bao gồm khoảng 40 bài kinh
Đại thừa được gọi chung dưới tên này với nội dung, mục đích hướng dẫn hành giả đạt được trí
Bát-nhã (sa. prajñā), thành tựu
Bát-nhã-ba-la-mật-đa. Bộ kinh này là một phần quan trọng của bộ
kinh Phương đẳng (sa. vaipulya-sūtra), được ghi có lẽ từ
thế kỉ thứ nhất TCN nguyên đến khoảng
thế kỉ thứ 5. Ngày nay, phần lớn kinh này chỉ còn trong dạng chữ Hán hoặc chữ Tây Tạng, không mấy còn trong dạng Phạn ngữ.Trong bộ kinh này thì hai bài
Kim cương bát-nhã-ba-la-mật-đa kinh (sa. vajracchedikāprajñāpāramitā-sūtra) và
Bát-nhã-ba-la-mật-đa tâm kinh (sa. prajñāpāramitā-hṛdaya-sūtra) là nổi tiếng nhất, đã được dịch ra nhiều thứ tiếng, kể cả Anh, Pháp và Đức ngữ. Luận sư quan trọng nhất của kinh Bát-nhã là
Long Thụ.Bộ kinh này có tính giáo khoa rất cao, tương tự như các bộ kinh văn hệ Pali. Phần lớn các bài kinh là những lời khai thị cho
Tu-bồ-đề, được Phật thuyết giảng trên đỉnh
Linh Thứu (sa. gṛdhrakūṭa).Phần cổ nhất của kinh này là
Bát-nhã bát thiên tụng (
Bát thiên tụng bát-nhã) (sa. aṣṭasāhasrikā) – cũng được gọi là Tiểu phẩm bát-nhã – một bộ kinh gồm 8000 câu văn Phật giảng cho nhiều đệ tử cùng nghe. Đây cũng là cơ sở cho tất cả bộ kinh Bát-nhã khác, mỗi bộ gồm từ 300-100.000 câu kệ với vô số bài luận và phiên dịch. Bản dịch chữ Hán đầu tiên ra đời khoảng năm 179.Các bộ kinh hệ Bát-nhã hàm dung hai điểm mới trong lịch sử Phật giáo, đó là hình tượng lý tưởng của một vị
Bồ Tát và trí huệ được dạy là trí huệ
tính Không và sự nhận thức là chư pháp bất sinh.
Edward Conze, nhà nghiên cứu kinh Bát-nhã đã tóm tắt nội dung của bộ kinh này như sau:Những bước phát triển quan trọng khác của bộ kinh này là khái niệm
Phương tiện thiện xảo (sa. upāyakauśalya, sự khôn khéo trong lúc áp dụng phương pháp) và sự hồi hướng công đức (sa. pariṇāmanā).Những bộ kinh Bát-nhã còn nguyên văn Phạn ngữ: